Hiểu về đòn bẩy: Công cụ giao dịch cần sử dụng một cách cẩn thận

Leverage là gì?

Leverage (Leverage) là chiến lược tài chính giúp nhà giao dịch kiểm soát vị thế đầu tư có giá trị lớn hơn số vốn thực có. Nhà giao dịch sẽ vay mượn từ nhà môi giới để mở rộng khả năng sinh lợi, bằng cách sử dụng đòn bẩy mở ra cơ hội cho nhà đầu tư trên thị trường Forex, thị trường tiền điện tử, thị trường hàng hóa như vàng, dầu mỏ (và các tài sản khác).

Tuy nhiên, đòn bẩy có hai mặt - có thể mở rộng lợi nhuận nhưng cũng tăng rủi ro thua lỗ. Đầu tư với đòn bẩy cao hơn có thể dẫn đến thua lỗ lớn nếu thị trường di chuyển theo hướng không dự đoán được.

Sự khác biệt giữa ký quỹ và đòn bẩy

Trong giao dịch tài chính, thuật ngữ “ký quỹ” và “đòn bẩy” thường được nhắc đến như cùng một khái niệm, nhưng thực tế chúng có ý nghĩa khác nhau:

Ký quỹ (Margin) là số tiền mà nhà giao dịch gửi vào làm tài sản thế chấp với nhà môi giới để mở vị thế giao dịch. Ký quỹ thể hiện dưới dạng phần trăm (ví dụ 1%, 5%, 10%) và có chức năng bảo vệ cả nhà môi giới lẫn nhà giao dịch.

Đòn bẩy (Leverage) thể hiện dưới dạng tỷ lệ (ví dụ 1:50, 1:100, 1:500) và cho thấy nhà giao dịch có thể kiểm soát số vốn bao nhiêu dựa trên ký quỹ đã gửi. Ví dụ, ký quỹ 1% tương đương đòn bẩy 1:100.

Ví dụ về sử dụng đòn bẩy trong các thị trường khác nhau

Trường hợp nghiên cứu: Giao dịch vàng

Giả sử giá vàng ở mức 1.530 USD/ounce và bạn dự đoán giá sẽ tăng, bạn quyết định mua vàng.

Không sử dụng đòn bẩy: Khi giá tăng lên 1.550 USD, lợi nhuận của bạn chỉ là 20 USD.

Sử dụng đòn bẩy 100 lần: Lợi nhuận sẽ tăng lên thành 2.000 USD chỉ từ việc điều chỉnh giá 20 USD.

Trường hợp nghiên cứu: Giao dịch Bitcoin

Giả sử bạn có vốn 1.000 đô la và muốn giao dịch Bitcoin (BTC) với đòn bẩy 10 lần (10:1).

Không sử dụng đòn bẩy:

• 1.000 đô la mua BTC ở giá 50.000 đô la
• Nếu BTC tăng 10% lên 55.000 đô la
• Tài khoản của bạn có giá trị 1.100 đô la
• Lợi nhuận: 100 đô la

Sử dụng đòn bẩy 10 lần:

• 1.000 đô la làm tài sản thế chấp, bạn kiểm soát vị thế 10.000 đô la
• Nếu BTC tăng 10% lên 55.000 đô la
• Tài khoản của bạn có giá trị 11.000 đô la
• Lợi nhuận: 1.000 đô la (tăng 100%)

Tuy nhiên, nếu giá BTC giảm 10% xuống còn 45.000 đô la:

• Tài khoản của bạn còn 9.000 đô la
• Thua lỗ: 1.000 đô la - bằng toàn bộ vốn ban đầu của bạn

Lợi ích của việc sử dụng đòn bẩy

1. Tăng khả năng sinh lợi

Lợi ích chính của đòn bẩy là có thể mở rộng lợi nhuận từ khoản đầu tư đáng kể, bằng cách tiếp cận nhiều vốn hơn số vốn thực tế. Nhà giao dịch có thể tham gia vào các khoản đầu tư bổ sung mà có thể bỏ lỡ.

2. Giảm chi phí tài chính

Sử dụng đòn bẩy hợp lý có thể giảm chi phí vốn ban đầu, lợi nhuận đến từ nhiều vốn hơn, giúp nâng cao hiệu quả tài chính tổng thể.

3. Giúp phân tán rủi ro

Đòn bẩy giúp nhà giao dịch phân bổ danh mục đầu tư hiệu quả hơn. Sử dụng đòn bẩy đúng cách có thể giảm rủi ro trong đầu tư vào một thị trường và tăng lợi nhuận tổng thể.

4. Tăng tính linh hoạt trong quản lý dòng tiền

Đòn bẩy có thể giúp trang trải chi phí hiện tại và quản lý dòng tiền hiệu quả, giúp các khoản đầu tư tiếp tục diễn ra lâu dài và thanh khoản cao hơn.

5. Phát triển kỹ năng quản lý vốn

Sử dụng đòn bẩy cẩn thận giúp nhà giao dịch rèn luyện kỹ năng quản lý vốn thành thạo hơn. Lựa chọn mức đòn bẩy phù hợp với mục tiêu đầu tư là cách phát triển kỷ luật trong quản lý tài chính.

Rủi ro khi sử dụng đòn bẩy

Mặc dù đòn bẩy có tiềm năng tạo ra lợi nhuận lớn, nhưng đi kèm nhiều rủi ro mà nhà giao dịch cần hiểu và quản lý tốt:

1. Thua lỗ nhanh chóng

Do đòn bẩy mở rộng quy mô vị thế, các biến động ngược chiều dự đoán có thể dẫn đến thua lỗ lớn và nhanh chóng, vượt quá vốn ban đầu đã đầu tư.

2. Gọi ký quỹ (Margin Call)

Nếu giá trị vị thế giảm xuống mức nhất định, nhà môi giới có thể yêu cầu bổ sung ký quỹ. Không thể bổ sung đúng hạn sẽ dẫn đến tự động đóng vị thế.

3. Biến động thị trường

Thị trường Forex và tiền điện tử có độ biến động cao, giá có thể di chuyển nhanh và không lường trước. Đòn bẩy sẽ mở rộng tác động của sự biến động này.

4. Rủi ro trong quyết định

Sử dụng đòn bẩy cao mở rộng quy mô thua lỗ từ các quyết định sai, phân tích không đủ hoặc hành động theo cảm xúc có thể dẫn đến mất mát lớn.

5. Rủi ro tâm lý

Sử dụng đòn bẩy cao có thể tạo áp lực và căng thẳng cho nhà giao dịch. Cảm xúc này có thể dẫn đến quyết định thiếu phân tích cẩn thận.

Hướng dẫn sử dụng đòn bẩy an toàn

Dành cho người mới bắt đầu

Nhà giao dịch mới nên chọn đòn bẩy thấp như 4:1 hoặc 5:1 để giảm rủi ro và tích lũy kinh nghiệm, hiểu rõ thị trường.

Dành cho người có kinh nghiệm

Nhà giao dịch có kỹ năng có thể sử dụng đòn bẩy trung bình như 50:1 hoặc 100:1, nhưng vẫn cần thận trọng và tránh quyết định theo cảm xúc.

Nguyên tắc chung

• Bắt đầu với vốn nhỏ và đòn bẩy thấp
• Không sử dụng đòn bẩy vượt quá khả năng chịu rủi ro
• Đặt lệnh Stop Loss để giới hạn thua lỗ
• Không dùng đòn bẩy quá cao, dù lịch sử giao dịch đúng 100 lần, chỉ cần một lần sai cũng có thể mất toàn bộ

Tóm lại

Đòn bẩy là công cụ mạnh mẽ trong đầu tư tài chính, có thể mở rộng lợi nhuận đáng kể khi sử dụng đúng cách, nhưng cũng đi kèm rủi ro lớn. Thành công khi dùng đòn bẩy phụ thuộc vào hiểu biết sâu sắc về cơ chế hoạt động, quản lý rủi ro kỷ luật và quyết định dựa trên dữ liệu thay vì cảm xúc. Nhà đầu tư biết đánh giá rủi ro tốt và kiểm soát đòn bẩy hợp lý sẽ có thể sử dụng công cụ này để tăng lợi nhuận đầu tư một cách bền vững.