ROI投資報酬率怎麼算？公式、實例與優化策略全解析

Làm rõ trước khi đầu tư: ROI là gì?

Tỷ suất lợi nhuận đầu tư (ROI, Return on Investment) là chỉ số cốt lõi đo lường hiệu quả đầu tư, thể hiện bằng phần trăm lợi nhuận sinh ra từ số vốn bỏ ra. Dù là cá nhân đầu tư chứng khoán, kinh doanh, chạy quảng cáo hay doanh nghiệp đánh giá dự án, ROI luôn là công cụ trực quan nhất để đo lường khả năng sinh lời.

Nói đơn giản, tỷ suất lợi nhuận đầu tư chính là cho bạn biết: mỗi đồng bạn bỏ ra cuối cùng có thể thu về bao nhiêu lợi nhuận.

Cách tính ROI như thế nào? Phân tích công thức chính

Công thức tính cơ bản

ROI(%) = (Lợi nhuận ròng ÷ Chi phí đầu tư) × 100%

Trong đó lợi nhuận ròng = doanh thu đầu tư - chi phí đầu tư

Ví dụ minh họa

Giả sử bạn mua một cổ phiếu với 1 triệu đồng, bán ra được 1,3 triệu đồng, thì:

• Lợi nhuận ròng = 1,3 triệu - 1 triệu = 300 nghìn
• ROI = (300 nghìn ÷ 1 triệu) × 100% = 30%

30% này chính là tỷ suất lợi nhuận đầu tư của bạn. Nhưng trong thực tế, cách tính thường phức tạp hơn nhiều do phải tính phí giao dịch, thuế, cổ tức và các yếu tố khác.

Cách tính ROI trong các tình huống khác nhau

Tính ROI trong đầu tư chứng khoán thực chiến

Ví dụ thực tế:

Giả sử bạn mua 1000 cổ phiếu, mỗi cổ 10 USD, sau một năm bán ra với giá 12,5 USD, nhận cổ tức 500 USD, phí giao dịch tổng cộng 125 USD.

Các bước tính:

• Tổng thu nhập = (12,5 × 1000) + 500 = 13.000 USD
• Tổng chi phí = (10 × 1000) + 125 = 10.125 USD
• Lợi nhuận ròng = 13.000 - 10.125 = 2.875 USD
• ROI = (2.875 ÷ 10.000) × 100% = 28.75%

Ví dụ này cho thấy, khi tính ROI cần phải đưa tất cả các chi phí vào để có kết quả chính xác nhất.

ROI trong thương mại điện tử và chạy quảng cáo

Với người kinh doanh, cách tính ROI có chút khác:

Công thức: ROI = [(Doanh thu - Chi phí hàng hóa) ÷ Chi phí hàng hóa] × 100%

Ví dụ thực tế: Chi phí hàng hóa 100 USD, giá bán 300 USD, chạy quảng cáo 500 USD, bán được 10 sản phẩm.

• Tổng doanh thu = 300 × 10 = 3.000 USD
• Tổng chi phí = (100 × 10) + 500 = 1.500 USD
• ROI = [(3.000 - 1.500) ÷ 1.500] × 100% = 100%

ROI và ROAS: đừng nhầm lẫn

Trong ngành quảng cáo, người ta thường nhầm lẫn giữa ROI và ROAS, nhưng thực tế hai chỉ số này khác nhau rất nhiều.

ROAS (Tỷ suất lợi nhuận quảng cáo) = Doanh thu ÷ Chi phí quảng cáo

Dựa trên ví dụ trên: ROAS = 3.000 ÷ 500 = 600%

Sự khác biệt chính:

• ROI đo lường lợi nhuận, tính tất cả các chi phí
• ROAS đo lường doanh thu, chỉ tính chi phí quảng cáo
• ROI toàn diện hơn, ROAS tập trung vào hiệu quả quảng cáo

Tỷ suất lợi nhuận hàng năm: giúp so sánh thời gian

Khi so sánh các khoản đầu tư có chu kỳ khác nhau, dùng ROI trực tiếp có thể gây hiểu lầm. Tỷ suất lợi nhuận hàng năm giúp loại bỏ ảnh hưởng của thời gian.

Tỷ suất lợi nhuận hàng năm(%) = [(1 + Tổng lợi nhuận)^(1/năm) - 1] × 100%

Ví dụ: Dự án A trong 2 năm sinh lợi 100%, dự án B trong 4 năm sinh lợi 200%, nên chọn dự án nào?

• Tỷ lệ hàng năm của dự án A = [(1+1)^(1/2) - 1] × 100% = 41.4%
• Tỷ lệ hàng năm của dự án B = [(1+2)^(1/4) - 1] × 100% = 31.6%

Rõ ràng, dự án A có tỷ suất lợi nhuận hàng năm cao hơn, là lựa chọn tốt hơn.

Đánh giá đầu tư doanh nghiệp: ROI, ROA, ROE tam giác

ROI không chỉ dùng cho cá nhân, mà còn là chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Ngoài ra còn có ROA và ROE.

Ví dụ: Một công ty có tổng tài sản 100 triệu (trong đó vay 50 triệu, vốn chủ sở hữu 50 triệu), đầu tư dự án 10 triệu, sau đó tăng lên 20 triệu.

• ROI dự án = (20 - 10) ÷ 10 = 100%
• Lợi nhuận ròng hàng năm 150 triệu, ROA = 150 ÷ 100 = 150%
• ROE = 150 ÷ 50 = 300%

Làm thế nào để nâng cao ROI? Gợi ý thực tế

Nguyên tắc cơ bản

Từ công thức, để tăng ROI chỉ có hai cách: Tăng lợi nhuận hoặc giảm chi phí.

Trong thực tế, giảm chi phí thường không hiệu quả lớn. Ví dụ trong đầu tư chứng khoán, chọn nhà môi giới phí thấp, giảm tần suất giao dịch, hiệu quả không bằng chọn đúng cổ phiếu.

Thứ tự ROI của các loại tài sản

Thông thường, thứ tự ROI của các tài sản là: Tiền điện tử & Ngoại hối > Cổ phiếu > Chỉ số & Quỹ > Trái phiếu

Nhưng cần chú ý: ROI cao đi kèm rủi ro lớn. Nếu biến động của tiền điện tử gấp 2.3 lần cổ phiếu, có thể giảm tỷ lệ phần trăm vị thế để cân bằng lợi nhuận và rủi ro.

Đánh giá theo định giá để điều chỉnh rủi ro

Khi đầu tư cùng loại tài sản, tài sản có định giá thấp rủi ro nhỏ hơn, tiềm năng sinh lời lớn hơn. Ví dụ, đánh giá chỉ số theo PE percentile 70% (định giá cao) hay 50% (định giá trung bình), thì B có rủi ro và lợi nhuận tốt hơn.

Các phương thức đầu tư sinh lợi cao

1. Giao dịch CFD (Hợp đồng chênh lệch)

CFD là công cụ giao dịch OTC, đặc điểm là ký quỹ thấp. Ví dụ cổ phiếu chỉ cần 20% ký quỹ.

Nếu bạn có 10.000 USD, bỏ ra 2.000 USD để giao dịch CFD, lợi nhuận 500 USD, ROI = (500 ÷ 2.000) × 100% = 25%, cao hơn nhiều so với mua cổ phiếu trực tiếp.

Nhưng CFD cũng rủi ro lớn, cần giao dịch trên nền tảng uy tín, có giấy phép.

2. Giao dịch ký quỹ ngoại hối

Thị trường ngoại hối có khối lượng giao dịch lớn nhất thế giới, sử dụng đòn bẩy và giao dịch hai chiều, lợi nhuận có thể vượt 30%. Tuy nhiên, thị trường này chịu ảnh hưởng mạnh từ yếu tố quốc tế, yêu cầu kinh nghiệm cao.

Khuyến nghị thực chiến là đặt lệnh cắt lỗ, chốt lời hợp lý để bảo vệ lợi nhuận và kiểm soát rủi ro.

3. Đầu tư vàng

Vàng vừa giữ giá trị, vừa tăng giá, là công cụ phòng rủi ro hàng đầu. Năm 2019, giá vàng quốc tế tăng 18.4%, đạt mức cao nhất trong 8 năm. Trong thời kỳ bất ổn kinh tế, vàng thường thể hiện ổn định hơn.

4. Đầu tư cổ phiếu

Thị trường Mỹ có hơn 200 năm ROI trung bình trên 12%, dựa trên định giá hợp lý, cổ tức ổn định và chính sách hỗ trợ, vẫn là lựa chọn đầu tư ổn định.

Những cạm bẫy và hạn chế khi dùng ROI

1. Bỏ qua yếu tố thời gian

Hai dự án có ROI lần lượt là 25% và 15%, không thể so sánh trực tiếp. Nếu dự án A mất 5 năm, dự án B chỉ 1 năm, thì dùng tỷ lệ hàng năm mới chính xác.

2. ROI cao không đồng nghĩa đầu tư tốt

ROI càng cao, rủi ro càng lớn. Chỉ chăm chăm vào ROI cao mà không đánh giá độ biến động, cuối cùng có thể thua lỗ. Nên so sánh các chỉ số rủi ro như độ biến động, đợt giảm tối đa để ra quyết định hợp lý.

3. Tính ROI có thể bị thổi phồng

Nếu bỏ sót các chi phí khi tính, ROI sẽ ảo cao. Ví dụ đầu tư bất động sản, lãi vay thế chấp, thuế nhà đất, bảo hiểm, phí bảo trì đều làm giảm lợi nhuận, không tính vào sẽ làm sai lệch kết quả.

4. Chỉ chú trọng vào lợi ích tài chính

ROI chỉ đo lường lợi nhuận kinh tế, bỏ qua các lợi ích xã hội, môi trường. Một số dự án có giá trị tổng thể cao hơn nhiều so với chỉ số tài chính.

Tổng kết cuối cùng

Cách tính ROI dù đơn giản, nhưng để sử dụng hiệu quả cần tư duy đa chiều. Phải kết hợp tỷ suất lợi nhuận hàng năm, độ biến động, định giá và nhiều yếu tố khác để đánh giá toàn diện, tìm ra phương án đầu tư cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận. Nhớ rằng: ROI cao và rủi ro thấp thường mâu thuẫn nhau, đầu tư lý tưởng là chọn cơ hội có lợi nhuận tối đa trong khả năng chịu đựng rủi ro của bản thân.