Chi phí cố định vs Chi phí biến đổi: Doanh nghiệp và nhà đầu tư cần biết

Tại sao chi phí lại quan trọng đối với quyết định tài chính

Khi nói đến quản lý doanh nghiệp hoặc đánh giá tiềm năng của các dự án đầu tư, điều đầu tiên cần hiểu là cấu trúc chi phí của doanh nghiệp đó. Sự khác biệt giữa chi phí cố định và chi phí biến đổi theo khối lượng sản xuất có ảnh hưởng lớn đến việc xác định giá bán, ước lượng điểm hòa vốn và lập kế hoạch phát triển dài hạn.

Ngoài ra, đối với các nhà đầu tư VC (Venture Capital) hoặc thậm chí các nhà sáng lập startup, việc hiểu rõ hai loại chi phí này là chìa khóa để vận hành hiệu quả và quyết định có nên đầu tư vào thiết bị (chi phí cố định) hay thuê nhân công (chi phí biến đổi) nhiều hay ít.

Chi phí cố định (Fixed Cost) là gì

Chi phí cố định là các khoản chi mà doanh nghiệp phải trả bất kể sản lượng sản xuất nhiều hay ít, có thể nói là các chi phí “bắt buộc” phải thanh toán hàng tháng hoặc hàng năm mà không thể tránh khỏi.

Đặc điểm nổi bật của chi phí cố định

Không đổi dù sản xuất tăng hay giảm - Dù bạn sản xuất 100 hoặc 10.000 đơn vị, các chi phí này vẫn giữ nguyên, khác với chi phí biến đổi tăng theo khối lượng sản xuất.

Vai trò trong lập kế hoạch tài chính - Do tính ổn định và khả năng dự báo trước, doanh nghiệp có thể sử dụng chi phí cố định để dự đoán doanh thu và ước lượng điểm hòa vốn.

Ví dụ về chi phí cố định phổ biến

• Thuê mặt bằng / văn phòng: Là chi phí doanh nghiệp phải trả định kỳ hàng tháng, bất kể có sản xuất hay không.
• Lương nhân viên: Đặc biệt là nhân viên cố định hoặc quản lý có lương cố định không phụ thuộc vào doanh số.
• Chi phí bảo hiểm: Chi phí cho bảo hiểm thiết bị, tài sản hoặc trách nhiệm pháp lý.
• Khấu hao: Phân bổ chi phí của thiết bị, máy móc hoặc tòa nhà theo thời gian.
• Lãi vay: Chi phí phải trả định kỳ nếu doanh nghiệp vay vốn từ các tổ chức tài chính.

Chi phí biến đổi (Variable Cost) là gì

Chi phí biến đổi là các khoản chi thay đổi theo mức độ hoạt động sản xuất hoặc bán hàng. Nếu sản lượng tăng, chi phí này sẽ tăng theo tỷ lệ, và ngược lại, nếu sản lượng giảm, chi phí cũng giảm.

Đặc điểm nổi bật của chi phí biến đổi

Thay đổi theo khối lượng sản xuất - Tính linh hoạt của chi phí biến đổi giúp doanh nghiệp điều chỉnh chi phí phù hợp với nhu cầu thị trường, từ đó phản ứng nhanh với các biến động của thị trường.

Ảnh hưởng đến chi phí trên mỗi đơn vị sản phẩm - Quản lý tốt chi phí biến đổi sẽ giúp giảm chi phí trên mỗi đơn vị sản phẩm khi tăng sản lượng, do chi phí cố định được phân bổ trên nhiều đơn vị hơn.

Ví dụ về chi phí biến đổi trong hoạt động kinh doanh

• Nguyên vật liệu và sản xuất: Chi phí của vật liệu hoặc linh kiện dùng để tạo ra sản phẩm sẽ tăng khi sản xuất nhiều hơn.
• Tiền lương theo giờ (h): Nếu thuê nhân công theo giờ hoặc theo ca, chi phí sẽ phụ thuộc vào khối lượng sản xuất.
• Chi phí năng lượng và tiện ích: Tiền điện, nước, năng lượng sử dụng trong quá trình sản xuất sẽ thay đổi theo mức tiêu thụ.
• Chi phí đóng gói và vận chuyển: Chi phí đóng gói và vận chuyển sẽ tăng khi doanh số bán hàng tăng.
• Hoa hồng: Thanh toán cho nhân viên bán hàng theo tỷ lệ doanh số.

Sự khác biệt chính giữa chi phí cố định và chi phí biến đổi

Phân tích tổng chi phí để ra quyết định kinh doanh

Việc cộng gộp chi phí cố định và chi phí biến đổi gọi là Chi phí tổng (Total Cost), và phân tích này rất hữu ích trong quản lý doanh nghiệp.

Đặt giá bán phù hợp

Doanh nghiệp cần đảm bảo rằng giá bán cao hơn tổng chi phí đủ để tạo lợi nhuận, xem xét cả chi phí cố định và chi phí biến đổi.

Đánh giá điểm hòa vốn (Break-even Point)

Tính toán điểm hòa vốn là điều không thể thiếu, giúp biết được cần bán bao nhiêu sản phẩm để hoàn vốn toàn bộ chi phí.

Quyết định đầu tư

Xem xét có nên đầu tư thêm vào chi phí cố định (như mua thiết bị mới) để giảm chi phí biến đổi dài hạn là quyết định rất quan trọng.

Lập kế hoạch phát triển

Doanh nghiệp có chi phí cố định cao sẽ hưởng lợi nhiều hơn khi tăng doanh số bán hàng, vì chi phí cố định được phân bổ theo khối lượng bán ra nhiều hơn.

Lời khuyên quản lý chi phí

Dành cho nhà sáng lập: Theo dõi sát sao cả hai loại chi phí, vì hiểu rõ cấu trúc chi phí của doanh nghiệp sẽ giúp bạn đưa ra quyết định về điều chỉnh giá, mở rộng sản xuất hoặc tiết kiệm chi phí một cách thông minh hơn.

Dành cho các nhà đầu tư VC: Đánh giá xem startup có chi phí cố định và biến đổi như thế nào sẽ giúp bạn hiểu rõ rủi ro và tiềm năng sinh lợi của công ty đó.

Nói chung: Nỗ lực tối ưu hóa chi phí biến đổi bằng cách tăng năng suất hoặc mua nguyên vật liệu với giá tốt hơn, đồng thời kiểm soát chi phí cố định phù hợp với quy mô doanh nghiệp.

Tóm lại

Chi phí cố định (Fixed Cost) và chi phí biến đổi (Variable Cost) là các khái niệm cơ bản mà mọi người liên quan đến quản lý doanh nghiệp, đầu tư hoặc hoạt động VC cần hiểu rõ. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại này và áp dụng vào các quyết định tài chính sẽ giúp doanh nghiệp hoặc dự án đầu tư của bạn quản lý nguồn lực một cách chặt chẽ và ổn định trong dài hạn.