Đầu tư chứng khoán hoàn toàn cho người mới bắt đầu: Từ giao dịch đầu tiên đến quản lý danh mục đầu tư

Lựa chọn công ty chứng khoán và mở tài khoản là bước khởi đầu thành công

Đầu tư chứng khoán cần quyết định ngay từ đầu sẽ giao dịch tại công ty chứng khoán nào. Đây là quyết định quan trọng không kém gì việc chọn ngân hàng. Nên xem xét tổng thể các yếu tố như phí giao dịch, tính năng ứng dụng, chất lượng dịch vụ khách hàng rồi mới chọn công ty chứng khoán.

Thủ tục mở tài khoản khá đơn giản hơn bạn nghĩ. Chỉ mất khoảng 5~10 phút qua ứng dụng điện thoại thông minh là hoàn tất. Chuẩn bị giấy tờ tùy thân(Chứng minh nhân dân, căn cước công dân, bằng lái xe, hộ chiếu) rồi làm theo các bước tiếp theo.

Các bước tiến hành mở tài khoản:

Bước 1: Tải ứng dụng công ty chứng khoán và quét giấy tờ tùy thân
Bước 2: Xác thực qua điện thoại và nhập thông tin cá nhân
Bước 3: Chọn mục đích giao dịch tài chính và đồng ý điều khoản
Bước 4: Hoàn tất ký số điện tử và gửi yêu cầu
Bước 5: Nhận thông báo phê duyệt mở tài khoản

Lưu ý là nếu gần đây có giao dịch gửi/rút tiền, khi mở tài khoản mới tại các tổ chức tài chính khác, bạn phải chờ 20 ngày làm việc. Tuy nhiên, các công ty chứng khoán liên kết của các ngân hàng internet như KakaoBank, K-Bank thì không bị giới hạn này.

Các loại tài khoản cũng đa dạng. Tài khoản ủy thác thông thường có thể giao dịch cổ phiếu trong và ngoài nước, các sản phẩm tài chính khác; tài khoản ISA có ưu đãi thuế, phù hợp quản lý tài sản trung dài hạn; tài khoản CMA lãi suất trên số tiền gửi, có thể vận hành vốn ngắn hạn.

Bắt đầu từ khái niệm chứng khoán là gì

Để hiểu nền tảng đầu tư chứng khoán, trước tiên cần biết chính xác “chứng khoán” là gì. Chứng khoán là giấy tờ xác nhận quyền sở hữu doanh nghiệp. Mua cổ phiếu của một công ty nghĩa là bạn trở thành một phần chủ sở hữu của doanh nghiệp đó.

Ví dụ, sở hữu 1 cổ phiếu của Samsung Electronics tương đương với việc bạn sở hữu khoảng 0.0000018% (tính đến ngày 21 tháng 2 năm 2025) của tập đoàn Samsung Electronics. Dù tỷ lệ nhỏ, nhưng theo thành quả kinh doanh của công ty, bạn có thể thu lợi nhuận. Lợi nhuận này thể hiện qua hai dạng: cổ tức và chênh lệch giá cổ phiếu khi giá tăng.

Đầu tư chứng khoán có phù hợp với tôi không

Chứng khoán có sức hấp dẫn lớn vì khả năng sinh lợi cao hơn các sản phẩm tài chính khác. Các doanh nghiệp uy tín khi giữ lâu dài có thể giúp vốn của bạn tăng trưởng đều đặn.

Theo các ví dụ lịch sử, chỉ số S&P 500(gồm 500 công ty niêm yết tiêu biểu của Mỹ) ghi nhận lợi nhuận trung bình khoảng 10% mỗi năm kể từ năm 1957. Đây là lợi nhuận thực vượt xa lạm phát. Ngoài ra, chứng khoán có tính thanh khoản cao, có thể bán ra bất cứ lúc nào để thành tiền mặt. Không mất nhiều thời gian như bất động sản, nên rất hấp dẫn.

Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp đầu tư chứng khoán. Cần xác định rõ xu hướng đầu tư, tình hình tài chính, khả năng chịu rủi ro của bản thân. Ngoài ra, không thể thành công nếu không liên tục học hỏi và phân tích thị trường.

Thị trường chứng khoán có thể biến động mạnh, khó dự đoán. Ví dụ, vào tháng 3 năm 2020, đỉnh điểm dịch COVID-19, chỉ số S&P 500 giảm khoảng 34% trong vòng một tháng. Bạn cần đủ khả năng chịu đựng tâm lý trước những biến động này.

Hiểu các phương thức giao dịch chứng khoán khác nhau

Cách chơi chứng khoán không chỉ có một. Tùy mục tiêu và sở thích, bạn có thể chọn nhiều phương pháp.

Đầu tư trực tiếp vào từng mã cổ phiếu là cách truyền thống, mua bán cổ phiếu của từng doanh nghiệp cụ thể. Có thể đạt lợi nhuận cao, nhưng rủi ro cũng lớn vì phụ thuộc hoàn toàn vào biến động giá của một doanh nghiệp.

Đầu tư gián tiếp qua ETF và quỹ là các sản phẩm phân tán nhiều mã. Giảm thiểu rủi ro giảm giá của từng mã, phù hợp cho người mới bắt đầu.

Giao dịch fractional shares(cổ phiếu lẻ) ngày càng phổ biến. Phí giao dịch hơi cao, nhưng có thể sở hữu cổ phiếu giá cao hàng trăm triệu đồng trong một phần nhỏ.

Đầu tư theo phương thức định kỳ là tự động đầu tư một khoản cố định mỗi tháng. Phù hợp để phát triển tài sản dài hạn, giảm trung bình giá mua.

CFD(Giao dịch chênh lệch) là sản phẩm cao cấp dùng đòn bẩy. Có thể kiếm lợi lớn với số vốn nhỏ, nhưng cũng dễ thua lỗ lớn. Ví dụ, dự đoán giá Nvidia tăng, có thể mua hợp đồng CFD để hưởng chênh lệch, hoặc dự đoán giảm thì mở vị thế short. Phải hiểu rõ trước khi đầu tư.

Phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản: hai phương pháp tiếp cận

Trước khi quyết định đầu tư chứng khoán, cần phân tích kỹ lưỡng. Thường dùng hai phương pháp chính:

Phân tích kỹ thuật dựa vào xu hướng giá quá khứ và khối lượng giao dịch để dự đoán giá tương lai. Sử dụng biểu đồ và các chỉ số như đường trung bình động(Moving Average) hay MACD(Moving Average Convergence Divergence) để xác định thời điểm mua bán. Thường dành cho các nhà giao dịch ngắn hạn.

Phân tích cơ bản dựa vào báo cáo tài chính, hiệu quả quản lý, xu hướng ngành để đánh giá giá trị thực của doanh nghiệp. Các chỉ số như PER(Tỷ lệ P/E), PBR(Tỷ lệ P/B), ROE(Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) giúp xác định giá trị thực của doanh nghiệp. Thường phù hợp với nhà đầu tư dài hạn.

Lựa chọn chiến lược đầu tư: ngắn hạn vs dài hạn

Tùy theo thời gian đầu tư, chiến lược cũng khác nhau.

Đầu tư ngắn hạn và giao dịch ngày là cách kiếm lợi nhanh trong thời gian ngắn. Dùng phân tích kỹ thuật, theo dõi tin tức thời gian thực, các kỹ thuật như momentum. Lợi nhuận cao, nhưng rủi ro cũng nhanh chóng. Giao dịch nhiều còn làm tăng phí.

Chiến lược đầu tư dài hạn là giữ cổ phiếu hơn 5 năm. Phù hợp với phương pháp value investing của Warren Buffett. Phương pháp này tận dụng hiệu ứng lãi kép, lợi nhuận có thể tăng theo cấp số nhân theo thời gian. Nhiều quốc gia còn ưu đãi thuế cho đầu tư dài hạn.

Đa dạng hóa danh mục và quản lý rủi ro

Để giảm thiểu thua lỗ và duy trì lợi nhuận ổn định, cần phân tán danh mục và quản lý rủi ro.

Nguyên tắc phân tán rất đơn giản: “Đừng để tất cả trứng vào một giỏ”. Giữ cổ phiếu của nhiều công ty như Samsung, Hyundai, Naver cùng lúc giúp giảm thiểu rủi ro của từng mã hoặc ngành.

Các phương pháp quản lý rủi ro cụ thể:

Thiết lập lệnh dừng lỗ(Stop Loss): tự động bán khi giá xuống dưới mức nhất định để hạn chế lỗ. Giúp giảm tâm lý hoảng loạn.

Tái cân đối danh mục định kỳ: xem xét lại các mã đang nắm giữ và điều chỉnh theo tỷ lệ mục tiêu. Phản ứng với biến động thị trường, duy trì cân bằng danh mục.

Đầu tư phân chia: không đầu tư toàn bộ một lần, mà chia thành nhiều đợt. Ví dụ, đầu tư 1 tỷ đồng trong 5 tháng, mỗi tháng 200 triệu. Giảm trung bình giá mua, giảm rủi ro thời điểm vào thị trường.

Giữ lâu dài: không bị dao động bởi biến động ngắn hạn, giữ cổ phiếu của các doanh nghiệp tiềm năng lâu dài. Tận dụng lãi kép và cổ tức để tài sản tăng dần.

Lời khuyên thực tế cho nhà đầu tư mới

Bắt đầu với số tiền nhỏ: không bỏ nhiều vốn ngay từ đầu. Trải nghiệm thị trường bằng số tiền ít, rèn luyện kỹ năng đầu tư.

Tránh theo đám đông: không bị cuốn theo cơn sốt mã theme hoặc cổ phiếu tăng giá đột biến. Phân tích khách quan, quyết định bình tĩnh.

Học hỏi và theo dõi liên tục: dành 30 phút mỗi ngày đọc tin tức kinh tế, hàng tuần theo dõi kết quả các mã quan tâm, các chỉ số kinh tế chính.

Ghi nhật ký đầu tư: ghi lại lý do mua/bán, thời điểm, kết quả để phân tích và cải thiện phong cách đầu tư.

So sánh phí giao dịch: đặt lệnh trực tiếp qua nhân viên có phí khoảng 0.5%. Dùng phần mềm HTS(máy tính hoặc MTS)ứng dụng điện thoại để giảm phí. Thường xuyên chọn công ty chứng khoán phí thấp từ đầu sẽ tiết kiệm lâu dài.

Kết luận: kiên trì như chạy marathon

Đầu tư chứng khoán không chỉ là làm giàu nhanh, mà là lĩnh vực cần học hỏi liên tục. Nhà đầu tư mới cần phân tích kỹ lưỡng và quản lý rủi ro để thành công. Chọn chiến lược cẩn thận, không tham lam, kiên trì như chạy marathon, sẽ giúp đạt mục tiêu tăng trưởng tài sản dài hạn.