Toàn cảnh dữ liệu lạm phát của Mỹ năm 2024: Dự báo CPI các thời điểm quan trọng và logic quyết định

2024年 Mỹ CPI dự đoán những kết luận cốt lõi

Nhà đầu tư chú trọng vào CPI Mỹ không phải để xem số liệu tự thân, mà để hiểu logic kinh tế đằng sau. Theo dự đoán của nhiều tổ chức, ** CPI Mỹ năm 2024 dự kiến chạm đáy trong quý một, phục hồi trong quý hai, rồi giảm trở lại trong nửa cuối năm**. Xu hướng này phản ánh sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố như tồn kho dầu thô giảm, chu kỳ bầu cử, rủi ro địa chính trị và các yếu tố khác đan xen.

Tại sao những dự đoán này quan trọng? Bởi vì CPI Mỹ là chỉ số dẫn dắt biến động giá tài sản toàn cầu, trực tiếp ảnh hưởng đến tốc độ cắt giảm lãi suất của Fed, và từng quyết định của Fed sẽ tác động tới thị trường toàn cầu.

Hiểu 3 chỉ số lạm phát chính: nhà đầu tư nên chú ý ai?

Nhiều người dễ nhầm lẫn giữa CPI Mỹ, CPI lõi và PCE, nhưng chúng có vai trò khác nhau trên thị trường.

CPI Mỹ vs CPI lõi: Sự khác biệt lớn nhất nằm ở việc có tính đến giá thực phẩm và năng lượng hay không. Vì thực phẩm và năng lượng dễ bị ảnh hưởng bởi các sự kiện đột xuất (như khủng hoảng Biển Đỏ làm giá vận chuyển tăng vọt), CPI lõi loại trừ các biến động này để cung cấp tín hiệu xu hướng lạm phát ổn định hơn. Đối với nhà đầu tư, CPI lõi phản ánh chính xác hơn áp lực giá cả thực tế.

CPI Mỹ vs PCE: CPI sử dụng phương pháp trọng số truyền thống, còn PCE dùng phương pháp trọng số theo chuỗi, giúp bắt kịp hành vi thay thế của người tiêu dùng. Ví dụ, khi giá dầu tăng mạnh, người tiêu dùng sẽ chuyển sang các nguồn năng lượng khác, PCE phản ánh nhạy bén hơn về các thay đổi cấu trúc này. Chính vì vậy, Fed dựa nhiều hơn vào dữ liệu PCE để ra quyết định chính sách, trong khi thị trường chú ý nhiều hơn đến CPI vì dữ liệu này phát hành sớm hơn.

Tỷ lệ tăng trưởng hàng năm là một trong những chỉ số so sánh quan trọng — so với tỷ lệ tháng, tỷ lệ năm giúp loại bỏ yếu tố mùa vụ hiệu quả hơn, phản ánh xu hướng giá cả thực sự.

Lịch phát hành dữ liệu CPI Mỹ năm 2024

CPI Mỹ thường được công bố vào ngày làm việc đầu tiên của tháng hoặc ngày gần nhất, tùy theo mùa hè đông:

• Tháng 1 - tháng 2, tháng 11 - tháng 12: vào buổi tối 21:30 theo giờ Đài Loan (giờ mùa đông)
• Tháng 3 - tháng 10: vào buổi tối 20:30 theo giờ Đài Loan (giờ mùa hè)

Các ngày quan trọng trong năm gồm: 11/01, 13/02, 12/03, 10/04, 15/05, 12/06, 11/07, 14/08, 11/09, 10/10, 13/11, 11/12. Nên đánh dấu sớm những ngày này vì sau khi CPI được công bố, thị trường thường biến động mạnh.

Cấu thành bên trong của CPI Mỹ: Tìm ra động lực thực sự

CPI Mỹ không phải chỉ một chỉ số duy nhất, mà gồm nhiều thành phần với trọng số riêng. Trong đó:

Chi phí liên quan đến nhà ở (bao gồm thuê nhà) chiếm tỷ trọng lớn nhất, khoảng 30-40%, là nguyên nhân chính đẩy CPI tăng. Thực phẩm và đồ uống đứng thứ hai, chiếm 13-15%. Năng lượng dù chỉ chiếm khoảng 6-8%, nhưng tính biến động cao nhất, ảnh hưởng lớn đến CPI mà thường bị đánh giá thấp.

Ngoài ra, các mục như chăm sóc y tế (7-9%), giáo dục và truyền thông (6-7%), dịch vụ vận tải (5-6%) cũng đáng chú ý. Phân tích các thành phần này giúp nhà đầu tư dự đoán chính xác hơn xu hướng tiếp theo của CPI.

Bốn góc nhìn để hiểu logic dự đoán CPI năm 2024

Bài học từ chu kỳ lịch sử

Từ thập niên 1990, Mỹ đã trải qua 4 chu kỳ rõ rệt của CPI. Mỗi đợt giảm CPI đều đi kèm khủng hoảng kinh tế — như khủng hoảng tiết kiệm vay thế chấp năm 1991, bong bóng internet năm 2001, khủng hoảng tín dụng dưới chuẩn 2009, và cú sốc đại dịch 2020. Sau mỗi kích thích kinh tế, CPI lại nhanh chóng tăng lên quá mức.

Trường hợp năm 2020 đặc biệt đáng chú ý: đại dịch khiến CPI giảm mạnh trong ngắn hạn, nhưng sau khi Fed nới lỏng chính sách lớn, CPI tăng vọt lên đỉnh lịch sử trong 2021-2022, rồi mới giảm dần. Mô hình lịch sử này cung cấp tham khảo để hiểu tình hình hiện tại.

Ảnh hưởng gián tiếp của logistics toàn cầu

Gần đây, khủng hoảng Biển Đỏ lại nhấn mạnh rằng gián đoạn logistics khu vực ảnh hưởng tới lạm phát còn lớn hơn dự kiến. Các cuộc tấn công của Hồi giáo Houthi khiến tàu vận chuyển phải đi vòng, làm phí vận tải tuyến Á-Âu tăng gấp đôi sau đầu tháng 12/2023. Dù ảnh hưởng chưa bằng vụ tàu “Chính vương miện” năm 2021, nhưng chi phí logistics tăng cuối cùng sẽ truyền sang giá cả tiêu dùng. Đây là yếu tố dễ bị bỏ qua trong dự đoán CPI 2024.

Giới hạn của tốc độ hạ lãi suất của Fed

Dựa trên dữ liệu CME Group, thị trường kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất 6 điểm phần trăm trong 2024. Nhưng kỳ vọng này chỉ thành hiện thực nếu CPI theo dự đoán giảm trong suốt năm. Nếu CPI phục hồi mạnh hơn dự kiến trong quý hai, Fed sẽ buộc phải chậm lại tiến trình cắt giảm, gây ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán và trái phiếu.

Không chắc chắn trong năm bầu cử

Năm 2024, bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ mang lại thêm nhiều bất ổn. Dù đảng nào thắng cử, để chiều lòng cử tri, các chính sách phúc lợi có thể quá đà, dẫn đến kích thích tài chính tăng cao. Kết hợp xu hướng chống toàn cầu hóa ngày càng rõ nét và rủi ro xung đột địa chính trị, áp lực giá cả sẽ tăng. Đây là lý do nhiều nhà phân tích cho rằng CPI năm 2024 khó giảm mạnh.

Dự báo mới nhất của IMF về kinh tế thế giới năm 2024

IMF dự báo mới nhất cho thấy, tăng trưởng toàn cầu năm 2024 là 3.1%, Mỹ là 2.1%, vẫn dẫn đầu các quốc gia phát triển chính. Điều này cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn mạnh mẽ, áp lực lạm phát ít khả năng giảm đáng kể. Trong khi đó, khu vực Eurozone chỉ có tăng trưởng 0.9%, thể hiện rõ sức mạnh tương đối của nền kinh tế Mỹ.

Về lạm phát toàn cầu, dự kiến năm 2024 giảm xuống còn 5.8%, năm 2025 tiếp tục giảm xuống 4.4%. Tuy nhiên, tốc độ giảm này có thể không trơn tru như dự kiến của thị trường.

Tại sao dự đoán CPI Mỹ năm 2024 lại khó khăn?

Giá dầu và hàng hoá chính khác biến động mạnh trong nửa đầu năm 2023, tạo hiệu ứng nền thấp, lẽ ra sẽ giúp CPI nửa đầu năm 2024 giữ xu hướng giảm. Nhưng thực tế có ba yếu tố cản trở:

Thứ nhất, tồn kho dầu hiện đang giảm, hỗ trợ giá dầu tăng trở lại, đảo ngược xu hướng giảm trước đó.

Thứ hai, khủng hoảng Biển Đỏ làm tăng chi phí logistics trực tiếp đẩy giá hàng nhập khẩu, đặc biệt là đối với hàng nhập từ châu Á mà Mỹ phụ thuộc lớn.

Thứ ba, chính sách trong chu kỳ bầu cử và xu hướng bảo hộ thương mại sẽ làm tăng chi phí doanh nghiệp, cuối cùng chuyển sang người tiêu dùng.

Tổng hợp các yếu tố này, dự đoán CPI Mỹ năm 2024 trở nên phức tạp hơn: Sau đáy trong quý một, quý hai sẽ có đợt phản hồi, còn nửa cuối năm có duy trì xu hướng giảm hay không phụ thuộc vào kết quả bầu cử và tình hình địa chính trị.

Nhà đầu tư nên đối phó như thế nào với rủi ro từ dự đoán CPI?

Mỗi tháng, khi CPI Mỹ được công bố đều gây biến động lớn trên các tài sản, đặc biệt khi số liệu vượt dự kiến. Nhà đầu tư cần nhận thức rằng, dự đoán CPI không phải là quá trình đi xuống tuyến tính, mà đầy rẫy các bước ngoặt và bất định.

Việc đánh dấu sớm ngày phát hành CPI, chú ý hơn đến CPI lõi thay vì tổng thể, theo dõi sát tồn kho dầu và chỉ số vận tải là những chỉ báo tiền đề giúp nhà đầu tư ứng phó tốt hơn với biến động thị trường do lạm phát mang lại trong năm 2024. Nhớ rằng: ** độ chính xác của dự đoán CPI thường không quan trọng bằng việc hiểu rõ logic đằng sau dự đoán đó**.