Giảm giá: Thách thức cho nền kinh tế và cơ hội cho các nhà đầu tư thông minh

Hiện tượng mà nhiều người vẫn chưa hiểu

Bạn có từng thắc mắc rằng khi nền kinh tế suy thoái, tại sao giá hàng hóa lại giảm, nhưng cuộc sống của chúng ta lại càng trở nên tồi tệ hơn? Đó là do vấn đề của tiền giảm phát (Deflation) – hiện tượng giá hàng hóa và dịch vụ liên tục giảm đến mức trở thành chu kỳ tiêu cực trong kinh tế học.

Khác với lạm phát khiến giá trị tiền giảm, tiền giảm phát lại làm tăng giá trị của tiền – ồ, nghe có vẻ tốt nhỉ? Không hẳn vậy đâu.

Tiền giảm phát xuất phát từ đâu?

Nguyên nhân chính gồm hai phía:

Phía cầu: Khi người tiêu dùng mua ít hơn, có thể do mất việc làm, nợ cao hoặc niềm tin vào nền kinh tế giảm sút, các doanh nghiệp phải giảm giá để kích thích người mua. Nhưng điều này lại khiến người tiêu dùng chờ đợi giá còn thấp hơn nữa – tạo thành vòng luẩn quẩn.

Phía cung: Công nghệ tiên tiến đôi khi giúp giảm chi phí sản xuất, dẫn đến giảm giá hàng hóa. Đây là dạng tiền giảm phát “tốt” nhưng rất hiếm gặp.

Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Việt Nam đã đối mặt với đợt giảm phát lớn vào tháng 4 năm 2020, với tỷ lệ lạm phát âm đến -2.99% (năm so với năm) – mức thấp nhất trong 10 năm 9 tháng.

Ai hưởng lợi, ai thiệt?

Có những điều thú vị:

Người hưởng lợi: Người có lương cố định (ngân hàng, cán bộ công chức) và chủ nợ vì khả năng mua hàng của họ tăng lên, một đồng tiền mua được nhiều hơn trước.

Người thiệt: Nợ vay (nợ cao hơn về giá trị thực), doanh nghiệp, cổ đông vì lợi nhuận giảm do bán hàng với giá thấp.

Tác động của tiền giảm phát đến nền kinh tế rất nghiêm trọng

Hãy tưởng tượng: các công ty thấy người mua ít, giảm sản xuất → giảm tuyển dụng → thất nghiệp → mua ít hơn nữa → giá cả giảm tiếp → lặp lại vòng luẩn quẩn.

Ví dụ cực đoan: The Great Depression của Mỹ (1929-1932)

• GDP giảm 15%
• Tỷ lệ thất nghiệp lên đến 23% (và có quốc gia lên đến 33%)
• Giá nông sản giảm hơn 60%
• Thương mại quốc tế giảm 50%

Tác động kéo dài đến tận Chiến tranh thế giới thứ hai.

Nhà đầu tư nên làm gì khi đối mặt với tiền giảm phát?

Tiền giảm phát không phải toàn là tin xấu – nó là cơ hội cho những ai chuẩn bị sẵn sàng:

1. Giữ tiền mặt và chờ đợi thời điểm thích hợp Tiền mặt tăng giá trị trong giai đoạn này, trong vòng 6 tháng tới có thể mua tài sản rẻ hơn 20-30%.

2. Trái phiếu chất lượng cao Khi ngân hàng trung ương giảm lãi suất, giá trị trái phiếu cũ sẽ tăng, hãy chọn trái phiếu của các tổ chức uy tín.

3. Cổ phiếu các công ty thực phẩm và hàng tiêu dùng thiết yếu Nhu cầu của người tiêu dùng vẫn duy trì ngay cả trong thời kỳ giảm phát. Chọn các công ty có dòng tiền mạnh mẽ.

4. Bất động sản vị trí đẹp Thị trường có thể tăng giá bán nhanh chóng nếu bạn có tiền nhàn rỗi. Đây là thời điểm vàng.

5. Vàng Tài sản tránh rủi ro không chắc chắn. Trong thời kỳ giảm phát, giá vàng có thể biến động khác với cổ phiếu. Bạn có thể giao dịch CFD với số tiền nhỏ để kiếm lợi cả khi thị trường tăng hoặc giảm.

Các biện pháp chống lại tiền giảm phát: nhiệm vụ của chính phủ

Chính phủ cần can thiệp, nếu không, nền kinh tế sẽ rơi vào suy thoái thực sự:

• Hạ lãi suất để khuyến khích vay mượn và tiêu dùng
• Tăng thanh khoản hệ thống bằng cách mua tài sản, giảm nợ
• Giảm thuế để người dân có nhiều tiền chi tiêu hơn
• Hỗ trợ tuyển dụng để tăng thu nhập cho người lao động
• Giảm giá dịch vụ công (điện, nước)
• Đầu tư công để kích thích khu vực tư nhân

Tóm lại: Tiền giảm phát là thực tế

Năm 2023, kinh tế toàn cầu có nguy cơ rơi vào trạng thái giảm phát theo chỉ số Global LEI giảm liên tục, cộng thêm chiến tranh Nga-Ukraine, khủng hoảng chi phí sinh hoạt và năng lượng.

Đừng nghĩ rằng điều đó không liên quan đến chúng ta, hãy chuẩn bị:

1. Xây dựng quỹ dự phòng
2. Nghiên cứu các tài sản cho lợi nhuận ổn định
3. Hiểu rõ nguyên nhân của tiền giảm phát và các chiến lược đầu tư trong giai đoạn này
4. Không đặt tất cả trứng vào một giỏ, phân tán rủi ro

Sự khôn ngoan trong đầu tư không phải là dự đoán chính xác giá cả, mà là biết cách bảo vệ bản thân và nắm bắt cơ hội khi nó đến.