Báo cáo lợi nhuận và lỗ mà nhà đầu tư cần biết Cách đọc và phân tích đúng đắn

Tại sao cần quan tâm đến báo cáo lợi nhuận và lỗ

Trong lĩnh vực đầu tư, nếu bạn chưa biết cách đọc Báo cáo P&L thì xem như thiếu một thông tin quan trọng vì tài liệu này là trái tim của quyết định có nên đầu tư vào công ty nào hay không

Báo cáo lợi nhuận và lỗ (P&L) hay còn gọi là báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là việc ghi lại hoạt động của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định, tóm tắt xem doanh nghiệp đã thu được bao nhiêu tiền, đã chi tiêu bao nhiêu và cuối cùng còn lại lợi nhuận (hoặc lỗ) bao nhiêu

Đối với nhà quản lý và nhà đầu tư, việc hiểu rõ báo cáo lợi nhuận và lỗ là công cụ quan trọng để:

• Đánh giá xem doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận tốt đến mức nào
• Kiểm tra xem chi phí có tăng hay giảm
• Lập kế hoạch chiến lược kinh doanh trong tương lai
• Dự đoán doanh thu cho năm tới

Công thức cơ bản của báo cáo lợi nhuận và lỗ đơn giản hơn bạn nghĩ

Nếu tóm tắt báo cáo lợi nhuận và lỗ thành công thức tự nhiên nhất, đó là:

Tổng doanh thu - Tổng chi phí = Lợi nhuận hoặc lỗ

• Tổng doanh thu (Total Revenue): Tổng số tiền thu được từ bán hàng, dịch vụ hoặc nguồn khác
• Tổng chi phí (Total Expenses): Tổng số tiền đã chi để vận hành doanh nghiệp, từ chi phí sản xuất đến chi phí quảng cáo
• Lợi nhuận hoặc lỗ: Hiệu số của hai con số này

Nếu doanh thu lớn hơn = lợi nhuận
Nếu doanh thu nhỏ hơn = lỗ

Cấu trúc chi tiết hơn của báo cáo lợi nhuận và lỗ

Trong phân tích sâu, báo cáo lợi nhuận và lỗ được chia thành nhiều cấp độ lợi nhuận, mỗi cấp độ thể hiện các khía cạnh khác nhau:

Bước đầu tiên: Lợi nhuận gộp (Gross Profit)
= Doanh thu từ bán hàng - Giá vốn hàng bán

Chỉ số này cho biết sau khi trừ giá vốn sản phẩm, công ty còn lại bao nhiêu lợi nhuận, càng cao càng tốt

Bước thứ hai: Lợi nhuận hoạt động (Operating Profit)
= Lợi nhuận gộp - Chi phí chung (như tiền thuê, lương, quảng cáo)

Phân tích xem hoạt động quản lý doanh nghiệp hàng ngày tạo ra lợi nhuận tốt đến mức nào

Bước thứ ba: Lợi nhuận trước thuế (EBT)
= Lợi nhuận hoạt động - Chi phí tài chính (như lãi vay)

Bước cuối cùng: Lợi nhuận ròng (Net Income)
= Lợi nhuận trước thuế - Thuế

Đây là con số quan trọng nhất, thể hiện rõ doanh nghiệp thực sự đã tạo ra lợi nhuận bao nhiêu sau khi trừ tất cả các khoản

Cách đọc báo cáo lợi nhuận và lỗ đúng cách

1. Kiểm tra khoảng thời gian trước

Báo cáo lợi nhuận và lỗ có thể là theo tháng, theo quý hoặc theo năm. Việc biết rõ thời gian là rất quan trọng để diễn giải dữ liệu. Ví dụ, báo cáo năm 2565 (từ ngày 1 tháng 1 đến ngày 31 tháng 12) sẽ thể hiện dữ liệu cả năm

2. Xem nguồn doanh thu đến từ đâu

Doanh thu không đến từ một nguồn duy nhất, công ty thường thu từ nhiều nguồn:

• Lãi nhận từ khách hàng
• Phí dịch vụ
• Doanh thu từ đầu tư
• Lợi nhuận từ đổi tiền

Hiểu rõ nguồn doanh thu giúp biết phần nào của doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận tốt

3. Kiểm tra chi phí chi tiết

Chi phí được phân loại thành nhiều loại:

• Giá vốn hàng bán: nguyên vật liệu, nhân công
• Chi phí hoạt động: tiền lương nhân viên, tiền thuê, dụng cụ
• Chi phí bán hàng: quảng cáo, marketing, phí vận chuyển

Thấy phần nào chi phí cao nhất sẽ là dữ liệu quan trọng để quản lý

4. So sánh theo năm

Con số đơn lẻ có thể không nói lên nhiều, nhưng khi so sánh với năm trước sẽ thấy xu hướng:

• Doanh thu tăng hay giảm?
• Chi phí kiểm soát tốt hơn hay tệ hơn?
• Lợi nhuận ròng mở rộng hay thu hẹp?

Báo cáo lợi nhuận và lỗ có hai dạng, chọn theo cách bạn hiểu

Dạng báo cáo (Report Form)

Sắp xếp theo trình tự câu chuyện: Doanh thu → Chi phí → Lợi nhuận ròng