Lịch công bố và xu hướng chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ năm 2024: Hướng dẫn dành cho nhà đầu tư

Nắm vững thời gian công bố CPI, bắt kịp nhịp thị trường

Chỉ số giá tiêu dùng Mỹ (CPI) là chỉ số quan trọng phản ánh tình hình lạm phát, thời điểm công bố thường đi trước dữ liệu PCE mà Fed tham khảo để đưa ra quyết sách. Do chính sách của Fed ảnh hưởng trực tiếp đến xu hướng giá tài sản toàn cầu, thị trường đặc biệt nhạy cảm với thời gian công bố và biến động của CPI.

Quy luật thời gian công bố CPI là vào ngày làm việc đầu tiên của tháng hoặc ngày làm việc gần nhất. Thời điểm cụ thể thay đổi theo giờ mùa hè hoặc mùa đông: giờ mùa hè là 20:30 giờ Đài Bắc, giờ mùa đông là 21:30 giờ Đài Bắc. Nhà đầu tư cần đặc biệt chú ý các thời điểm quan trọng này để kịp thời phân tích tác động của dữ liệu đến thị trường.

Lịch trình công bố CPI Mỹ năm 2024 (giờ Đài Bắc):

Nhiều dữ liệu lạm phát, nhà đầu tư nên chú ý hai chỉ số nào?

Các dữ liệu đo lường mức giá của Mỹ chủ yếu gồm CPI và PCE, mỗi hệ thống có nhiều phiên bản theo tháng, theo năm, phân biệt lõi và không lõi. Sự phức tạp này thường gây nhầm lẫn cho nhà đầu tư.

Sự khác biệt giữa CPI lõi và CPI đầy đủ nằm ở phạm vi tính toán. CPI đầy đủ bao gồm tất cả hàng hóa và dịch vụ, dễ bị ảnh hưởng bởi biến động giá thực phẩm và năng lượng. CPI lõi loại trừ các mặt hàng này, phản ánh rõ hơn xu hướng giá của các nhóm tiêu dùng và dịch vụ khác.

CPI và PCE sử dụng phương pháp tính trọng số khác nhau. CPI dùng phương pháp trọng số cố định (Laspeyres), trong khi PCE dùng phương pháp chuỗi liên kết (Chain-weighted), phản ánh tốt hơn hành vi thay thế của người tiêu dùng khi giá tăng. Ví dụ, khi giá dầu tăng, người tiêu dùng có thể chuyển sang nguồn năng lượng khác, hiệu ứng thay thế này được thể hiện rõ hơn trong PCE, giúp làm mượt biến động giá.

So sánh tăng trưởng theo năm và theo tháng là gì? Tăng trưởng theo năm so sánh trực tiếp với cùng kỳ năm trước, loại bỏ yếu tố mùa vụ, ổn định hơn so với tăng theo tháng, phản ánh chính xác xu hướng giá cả.

Thị trường và các cơ quan ra quyết định chú trọng vào chỉ số nào hơn:

Thời điểm công bố CPI theo năm tăng trưởng theo năm của Mỹ là sớm nhất, được thị trường quan tâm rất lớn, dữ liệu tháng có thể gây biến động rõ rệt. Trong khi đó, CPI theo năm của PCE công bố muộn hơn nhưng là căn cứ chính để Fed ra quyết sách, các nhà hoạch định chính sách coi trọng hơn. Tuy nhiên, hai chỉ số này thường biến động theo cùng chiều, biên độ gần như tương đương, nghĩa là thị trường chú ý đến CPI sớm hơn để chuẩn bị trước, còn Fed dựa vào dữ liệu PCE muộn hơn nhưng chính xác hơn để ra quyết định cuối cùng.

Cấu trúc trọng số CPI, tìm ra nguyên nhân áp lực lạm phát

CPI Mỹ gồm hơn mười loại, tỷ lệ các nhóm như sau (dữ liệu đến tháng 12/2023):

• Nhà ở và liên quan (bao gồm thuê nhà): 30～40%
• Thực phẩm và đồ uống: 13～15%
• Giáo dục và truyền thông: 6～7%
• Y tế và bảo hiểm y tế: 7～9%
• Năng lượng: 6～8%
• Dịch vụ vận chuyển: 5～6%
• Xe mới: 3～5%
• Giải trí: 3～5%
• Quần áo và trang phục: 2～3%
• Xe đã qua sử dụng: 2～3%

Chi phí nhà ở chiếm tỷ trọng cao nhất (gần 40%), tiếp đến là thực phẩm và đồ uống. Hai nhóm này là trọng tâm phân tích xu hướng CPI. Nhà đầu tư khi đọc dữ liệu CPI nên ưu tiên chú ý đến các chỉ số này.

Dự đoán xu hướng CPI Mỹ 2024: Ba yếu tố phối hợp dự báo

Yếu tố 1: Nền tảng tăng trưởng kinh tế Mỹ

IMF dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2024 là 3.1%, trong đó Mỹ dự kiến 2.1%, đứng thứ hai trong các nền kinh tế phát triển chính. Năm 2025, dự kiến tăng trưởng của Mỹ giảm còn 1.7%. Khu vực Euro dự báo 0.9% và 1.7%. Lạm phát toàn cầu dự kiến giảm từ 5.8% năm 2024 xuống còn 4.4% năm 2025.

Nền kinh tế Mỹ duy trì tăng trưởng khá vững chắc, điều này khiến mức độ lạm phát khó giảm nhanh về mức thấp, tạo nền tảng kinh tế hỗ trợ CPI duy trì ở mức cao trong năm 2024.

Yếu tố 2: Tồn kho và định giá hàng hóa cơ bản

Lấy dầu thô làm ví dụ, nửa đầu năm 2023, biến động hàng hóa giảm mạnh, dẫn đến cơ sở so sánh thấp. Sang năm 2024, do hiệu ứng cơ sở thấp, CPI Mỹ khó duy trì đà giảm nhanh. Đồng thời, tồn kho dầu hiện ở mức giảm, hỗ trợ giá dầu, làm giảm khả năng lạm phát tiếp tục giảm.

Yếu tố 3: Chính trị địa phương và chi phí vận chuyển

Khủng hoảng Vịnh đỏ gây cản trở vận chuyển tuyến Á-Âu. Nhiều hãng tàu chuyển hướng tránh rủi ro, tăng đáng kể thời gian và chi phí vận chuyển. Từ tháng 12/2023, giá vận chuyển tuyến Á-Âu tăng hơn gấp đôi. Dù ảnh hưởng chưa lớn như thời kỳ dịch COVID-19 năm 2020 hay tắc nghẽn kênh đào Suez năm 2021, nhưng gián đoạn logistics khu vực và chi phí vận chuyển cuối cùng vẫn truyền dẫn đến giá cả tiêu dùng qua chuỗi cung ứng.

Bầu cử Mỹ và Fed giảm lãi suất: Hai biến số chính ảnh hưởng CPI 2024

Yếu tố chính trị gây áp lực lạm phát không thể bỏ qua. Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ diễn ra vào tháng 11. Dù đảng nào hay ứng viên nào, các cam kết quá mức trong chiến dịch thường đẩy các mâu thuẫn nội bộ ra ngoài, làm gia tăng xung đột địa phương, thúc đẩy quá trình toàn cầu hóa ngược lại, cuối cùng khiến giá cả khó ổn định giảm.

Chính sách của Fed quyết định trực tiếp xu hướng lạm phát. Theo dữ liệu của CME, xác suất thị trường dự đoán Fed sẽ giảm lãi suất 6 điểm cơ bản vào cuối năm 2024 là cao nhất. Điều này phản ánh kỳ vọng CPI Mỹ năm 2024 sẽ xu hướng giảm suốt năm, phù hợp phần nào dự báo chính thức.

Bài học từ chu kỳ lịch sử: Phân tích dữ liệu 30 năm để thấy quy luật vận động của CPI

Từ thập niên 1990, CPI Mỹ trải qua 4 chu kỳ rõ rệt tăng giảm lớn. Mỗi đợt giảm thường liên quan đến thời kỳ khủng hoảng kinh tế (khu vực xám trong biểu đồ), còn tăng thường theo sau các chính sách kích thích kinh tế, khi giá cả ổn định và quá nóng:

Chu kỳ 1 (7/1990 – 3/1991): Khủng hoảng tiết kiệm vay thế chấp và chiến tranh vùng Vịnh gây sốc giá dầu, dẫn đến suy thoái.

Chu kỳ 2 (9/2000 – 10/2001): Bong bóng internet vỡ và sự kiện 11/9 gây thiệt hại kép cho kinh tế Mỹ.

Chu kỳ 3 (1/2008 – 6/2009): Khủng hoảng nhà ở dưới chuẩn bùng phát toàn diện.

Chu kỳ 4 (từ 3/2020): Đại dịch COVID-19 khiến kinh tế tạm dừng, CPI giảm nhanh; sau đó, Fed kích thích quy mô lớn, CPI đảo chiều tăng, đạt đỉnh vào 6/2022; rồi giảm dần từ nửa cuối 2022 đến nay khi dịch bệnh lắng xuống và chuỗi cung ứng phục hồi.

Hệ thống logistics ảnh hưởng lớn hơn dự kiến đến lạm phát Mỹ. Các ví dụ năm 2020 và khủng hoảng Vịnh đỏ mới đây đều chứng minh mối liên hệ chặt chẽ giữa trạng thái logistics toàn cầu và CPI. Nhà đầu tư cần theo dõi sát diễn biến chi phí logistics để đề phòng tác động kép của các biến cố.

Tổng quan dự báo CPI Mỹ 2024

Dựa trên phân tích các yếu tố như tăng trưởng kinh tế, định giá hàng hóa, chi phí logistics khu vực và chu kỳ bầu cử, dự kiến CPI Mỹ sẽ chạm đáy trong quý 1/2024, có thể phục hồi trong quý 2, rồi lại giảm trong nửa cuối năm.

Trong bối cảnh này, lạm phát duy trì ở mức cao sẽ gây áp lực liên tục lên các tài sản cổ phần như cổ phiếu. Nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ các rủi ro lạm phát khi xây dựng danh mục đầu tư.

Tổng kết trọng tâm

Thời gian công bố dữ liệu CPI Mỹ đã có lịch trình đầy đủ, nhà đầu tư cần theo dõi sát các ngày này. Cần chú ý theo dõi hai chỉ số chính: CPI tăng trưởng theo năm (công bố sớm, ảnh hưởng lớn) và PCE tăng trưởng theo năm (tham khảo chính sách, uy tín hơn). Trong cấu trúc CPI, nhà ở và thực phẩm đồ uống chiếm tỷ lệ cao nhất, là chìa khóa phân tích xu hướng lạm phát. Năm 2024, xu hướng CPI sẽ chịu tác động của nhiều yếu tố như nền kinh tế Mỹ, tồn kho hàng hóa, xung đột khu vực, chi phí logistics, chu kỳ bầu cử và chính sách của Fed, dự kiến diễn biến theo hướng giảm sau khi tăng cao. Nắm bắt kịp thời thời gian công bố CPI và phân tích dữ liệu liên quan sẽ mang lại giá trị tham khảo quan trọng cho quyết định đầu tư.