Giá platinum 2025: Liệu platinum có thực sự đáng để thay thế các kim loại quý truyền thống?

Sự phục hồi bất ngờ của Bạch kim vào năm 2025

Thị trường kim loại quý hiện đang trải qua một sự đánh giá lại đầy hấp dẫn. Trong khi Vàng liên tục lập kỷ lục mới và đã vượt qua mốc 3.300 USD mỗi ounce tinh khiết, thì một kim loại quý khác đã lâu không còn nằm trong tầm nhìn của các nhà đầu tư: Bạch kim. Tuy nhiên, điều này có thể sẽ thay đổi căn bản. Từ đầu năm 2025, một bức tranh ấn tượng đã xuất hiện: Giá bạch kim đã tăng từ gần 900 USD vào tháng 1 lên khoảng 1.450 USD vào tháng 7 – tăng hơn 50% chỉ trong vòng bảy tháng.

Sự phát triển này đặt ra nhiều câu hỏi: Liệu đây có phải là sự tăng giá bền vững hay chỉ là sự phóng đại mang tính đầu cơ? Những yếu tố nào đang thúc đẩy giá? Và các nhà đầu tư có nên phản ứng ngay bây giờ không?

Giá bạch kim so với giá vàng: Một hiện tượng lịch sử

Trong một thời gian dài, Bạch kim từng là kim loại quý có giá trị hơn. Năm 2014, giá mỗi ounce tinh khiết còn trên 1.500 USD – cao hơn rõ rệt so với giá vàng thời điểm đó. Thứ tự này đã hoàn toàn đảo ngược. Hiện tại, một ounce vàng có giá khoảng 3.500 USD (tình hình tháng 4 năm 2025), trong khi Bạch kim – dù đã có đợt tăng gần đây – vẫn ở mức 1.450 USD.

Sự khác biệt này là duy nhất trong lịch sử. Tỷ lệ Bạch kim/Vàng (tỷ lệ giá cả so sánh) đã âm kể từ năm 2011 – là giai đoạn dài nhất trong lịch sử thị trường hiện đại. Nguyên nhân không phải do nguồn cung vàng đột biến, mà chủ yếu do các vấn đề cấu trúc trong khai thác Bạch kim và khủng hoảng nhu cầu trong ngành công nghiệp ô tô, nơi cần kim loại này cho các bộ xúc tác diesel.

Những yếu tố nào đang đẩy Bạch kim tăng giá hiện nay?

Việc tăng 50% kể từ đầu năm không phải là ngẫu nhiên. Nhiều yếu tố phối hợp tác động:

Yếu tố cung: Nam Phi, chiếm khoảng 70% sản lượng Bạch kim toàn cầu, đang đối mặt với các khủng hoảng sản xuất. Công suất khai thác bị giới hạn về cấu trúc và không thể mở rộng trong ngắn hạn. Điều này dẫn đến thâm hụt cung kéo dài: dự báo nhu cầu năm 2025 là 7.863 koz (Kilogramoza), trong khi cung chỉ đạt 7.324 koz. Thâm hụt 539 koz này tạo ra các mức giá hỗ trợ tự nhiên.

Động thái nhu cầu: Trái với các dự báo ảm đạm, nhu cầu vẫn ổn định hơn mong đợi, đặc biệt trong lĩnh vực trang sức và khu vực châu Á. Trung Quốc và Mỹ thể hiện sức mua bất ngờ.

Yếu tố thị trường tài chính: Đồng USD yếu làm cho giá bạch kim giao dịch bằng USD trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà mua quốc tế. Đồng thời, dòng tiền lớn đổ vào các quỹ ETF Bạch kim, làm tăng nhu cầu.

Căng thẳng địa chính trị: Những bất ổn làm tăng phần thưởng rủi ro và khiến kim loại quý trở thành nơi trú ẩn an toàn hấp dẫn hơn.

Sự phối hợp của các yếu tố này đã tạo ra một “bão hoàn hảo” cho Bạch kim – tích cực cho giá, nhưng cũng là tín hiệu cho sự biến động cao hơn.

Lịch sử giải thích hiện tại

Để hiểu đúng tiềm năng đầu tư của Bạch kim, cần nhìn lại quá khứ. Khác với vàng, Bạch kim không chỉ là vốn đầu tư thuần túy – nó còn có ứng dụng thực trong công nghiệp. Chính đặc điểm này giải thích phần lớn động thái giá.

Là một phương tiện đầu tư vật lý, Bạch kim còn khá trẻ. Trong khi vàng và bạc đã được đúc từ thời cổ đại, thì Bạch kim chỉ xuất hiện vào thế kỷ 19. Nga là quốc gia đầu tiên đúc tiền Bạch kim nhà nước, nhưng đã cấm xuất khẩu vào năm 1845. Thặng dư cung dẫn đến giá giảm mạnh.

Bạch kim mới thực sự có ý nghĩa kinh tế vào thế kỷ 20: như một tiếp điểm trong điện thoại, sau đó là dây tóc trong bóng đèn. Bước ngoặt đến vào năm 1902, khi phát minh ra phương pháp Ostwald để sản xuất axit nitric – ứng dụng nền tảng trong ngành ô tô. Giá Bạch kim đã tăng vọt và đến năm 1924, gấp sáu lần giá vàng.

Sau các cuộc chiến tranh thế giới và khủng hoảng, năm 2000 là một bước ngoặt mới. Từ 2000 đến 2008, Bạch kim trải qua đà tăng chưa từng có – còn mạnh hơn vàng. Tháng 3 năm 2008, giá đạt đỉnh 2.273 USD mỗi ounce. Sau đó là một thập kỷ trì trệ quanh mức 1.000 USD, bị gián đoạn bởi các đợt giảm xuống dưới 600 USD (2020).

Điều này có ý nghĩa gì cho các nhà đầu tư?

Quyết định phụ thuộc vào loại nhà đầu tư:

Dành cho nhà giao dịch tích cực: Biến động của Bạch kim cao hơn vàng hoặc bạc – tạo cơ hội giao dịch. Các công cụ như CFD hoặc hợp đồng tương lai cho phép mở vị thế có đòn bẩy. Ví dụ về chiến lược theo xu hướng:

• Sử dụng trung bình động nhanh (10 kỳ) và chậm hơn (30 kỳ)
• Tín hiệu mua: Trung bình động nhanh vượt lên trung bình chậm từ dưới lên
• Mở vị thế với đòn bẩy 5 lần
• Dừng lỗ đặt 2% dưới giá vào lệnh
• Tín hiệu bán: Trung bình động nhanh vượt xuống trung bình chậm từ trên xuống

Ví dụ: Với tổng vốn 10.000 EUR và rủi ro 1% mỗi lệnh (100 EUR), vị thế đòn bẩy tối đa là 1.000 EUR (khi mất 2% giá = 10% tổn thất vị thế với đòn bẩy 5 lần).

Dành cho nhà đầu tư bảo thủ: Bạch kim có thể là phần bổ sung danh mục. Giá của nó theo một số mô hình khác so với cổ phiếu hoặc các kim loại quý truyền thống. Điều này có thể giúp đa dạng hóa dài hạn – miễn là chấp nhận mức biến động cao hơn và thực hiện cân đối lại danh mục đều đặn.

Các hình thức đầu tư khả thi:

• Bạch kim vật lý: tiền xu, thỏi hoặc trang sức tại các nhà bán kim loại quý (chi phí lưu kho và giao dịch cao hơn)
• Quỹ ETF/ETC Bạch kim: tích hợp linh hoạt vào danh mục, phù hợp cả người mới
• Cổ phiếu các nhà khai thác Bạch kim: đầu tư gián tiếp có đòn bẩy
• CFD: dành cho nhà giao dịch tích cực có kỷ luật quản lý rủi ro
• Hợp đồng tương lai/quyền chọn: dành cho các nhà đầu cơ có kinh nghiệm (các công cụ phức tạp, rủi ro cao)

Dự báo giá Bạch kim 2025: Cơ hội và rủi ro

Các nhà phân tích dự kiến năm 2025 sẽ có kịch bản ổn định hoặc hơi tích cực. Thâm hụt cấu trúc 539 koz vẫn duy trì, và các khó khăn về sản xuất không thể giải quyết trong ngắn hạn. Điều này hỗ trợ giá.

Tuy nhiên, các nhà đầu cơ đã gia tăng trong đợt tăng giá này. Chốt lời có thể dẫn đến điều chỉnh. Các yếu tố quyết định cho diễn biến tiếp theo gồm:

• Sự biến động của USD
• Ổn định của nhu cầu công nghiệp (đặc biệt từ Trung Quốc và Mỹ)
• Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung
• Tỷ lệ cho thuê làm chỉ số cho sự khan hiếm vật chất

Ngành công nghiệp dự báo năm 2025 thậm chí sẽ giảm nhu cầu tổng thể 1% – ngoại trừ ngành ô tô (+2%), lĩnh vực trang sức (+2%) và segment đầu tư (+7%). Ngành công nghiệp có thể giảm 9%. Nếu các dự báo này bất ngờ tích cực hơn, còn có tiềm năng tăng giá nữa.