Tại sao các nhà đầu tư cần đọc báo cáo tài chính? Tìm hiểu thực sự về tài sản và nợ phải trả của doanh nghiệp

Question

Vấn đề lớn của nhiều nhà đầu tư là không biết bắt đầu kiểm tra sức khỏe tài chính của công ty như thế nào. Phần lớn chỉ nhìn vào giá cổ phiếu mà bỏ lỡ cơ hội tìm kiếm các công ty có nền tảng vững chắc bảng cân đối kế toán là tài liệu quan trọng phản ánh sự thật về vấn đề tài chính của công ty qua các mục tài sản, nợ phải trả và phần của chủ sở hữu.

Kỹ thuật tài chính: Phương trình mà tất cả các công ty đều phải cân bằng

Công thức cơ bản cần ghi nhớ:

Tài sản = Nợ phải trả + Phần của chủ sở hữu

Phương trình này đơn giản nhưng mang ý nghĩa sâu sắc. Khi công ty huy động vốn để hoạt động, nguồn vốn đó phải đến từ hai loại hình tài trợ: Nợ phải trả (tiền phải trả) và Vốn của chủ sở hữu (tiền không phải trả). Cả hai phần này luôn phải bằng với số tài sản mà công ty sở hữu (tài sản). Đó là lý do gọi là “bảng cân đối kế toán” - hai bên phải cân bằng nhau.

Cấu trúc 3 phần chính của bảng cân đối kế toán

Tài sản: tài sản của công ty

Tài sản lưu động là các tài sản có tính thanh khoản cao, có thể chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng 1 năm, ví dụ:

Tiền mặt và tiền gửi ngân hàng
Các khoản phải thu khách hàng (tiền khách hàng còn nợ)
Hàng tồn kho
Chi phí trả trước

Tài sản cố định là các tài sản mất nhiều thời gian để chuyển đổi thành tiền mặt, ví dụ:

Đất đai, nhà xưởng và máy móc
Đầu tư dài hạn
Bằng sáng chế và bản quyền
Phương tiện và thiết bị

Nợ phải trả: nghĩa vụ phải thanh toán

Nợ ngắn hạn phải trả trong vòng 1 năm:

Các khoản phải trả nhà cung cấp
Nợ thuế
Các khoản vay đến hạn

Nợ dài hạn thanh toán trong dài hạn:

Vay dài hạn ngân hàng
Trái phiếu chưa đáo hạn
Các khoản nợ khác chưa đến hạn

Phần của chủ sở hữu: giá trị ròng của công ty

Phần này là phần còn lại sau khi trừ nợ phải trả khỏi tài sản:

Vốn chủ sở hữu - số tiền các cổ đông đã đầu tư
Lợi nhuận giữ lại - lợi nhuận tích lũy qua nhiều năm (sau khi đã trả cổ tức)

Nếu công ty lỗ, phần này sẽ thể hiện “lỗ lũy kế”.

Các thành phần chi phí mà nhà đầu tư cần hiểu: SG&A là gì?

Khi nghiên cứu bảng cân đối kế toán, nhà đầu tư cần tiếp tục xem báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh sg&a là viết tắt của Selling, General and Administrative Expenses hay Chi phí bán hàng, quản lý và chi phí chung. Các khoản chi này không liên quan trực tiếp đến sản xuất, mà là các chi phí cần thiết để vận hành doanh nghiệp, như chi phí quảng cáo, lương nhân viên quản lý, thuê văn phòng.

Cách phân tích SG&A là xem tỷ lệ SG&A trên doanh thu. Càng thấp, công ty càng hiệu quả trong quản lý chi phí. Công ty có SG&A cao quá mức có thể cho thấy vấn đề trong quản lý chi phí hoặc chi phí không cần thiết.

Cách sử dụng bảng cân đối kế toán: Từ lý thuyết đến thực hành

Bước 1: Kiểm tra “tương quan quan trọng” của từng mục

Xem phần lớn tài sản thuộc loại nào. Công ty sản xuất sẽ có nhiều tài sản cố định (nhà máy, máy móc). Công ty dịch vụ có thể có nhiều tài sản lưu động hơn.

Bước 2: Phân tích khả năng thanh khoản

Chia tài sản lưu động cho nợ ngắn hạn để có “tỷ lệ thanh khoản”. Nếu tỷ lệ > 1, công ty có khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn.

Ví dụ: Tài sản lưu động 100 triệu đồng ÷ Nợ ngắn hạn 50 triệu đồng = 2.0

Kết quả 2.0 cho thấy công ty có tiền mặt và các tài sản có thể chuyển đổi thành tiền gấp 2 lần số nợ phải trả trong năm.

Bước 3: Xem xu hướng của phần của chủ sở hữu

So sánh phần của chủ sở hữu qua các năm. Nếu tăng đều đặn, cho thấy công ty có lợi nhuận và tích lũy giá trị. Nếu giảm, có thể cảnh báo.

Bước 4: So sánh với đối thủ cạnh tranh

Xem bảng cân đối kế toán của các công ty cùng ngành. Công ty có tài sản tương đương nhưng nợ thấp hơn thể hiện quản lý tài chính tốt hơn.

Các nguồn để xem bảng cân đối kế toán

Đối với nhà đầu tư tại Thái Lan, có thể truy cập dữ liệu tài chính tại:

website Datawarehouse.dbd.go.th

Các bước tìm kiếm:

Truy cập website Datawarehouse.dbd.go.th
Nhấn vào “ข้อมูลนิติบุคคลและงบการเงิน”
Nhập tên công ty cần kiểm tra
Chọn tab “ข้อมูลงบการเงิน”
Có thể chọn năm tài chính, xem báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, tỷ lệ tài chính, và so sánh theo năm hoặc ngành nghề.

Những điều cần lưu ý khi đọc bảng cân đối kế toán

1. Dữ liệu chỉ mang tính quá khứ

Bảng cân đối kế toán chỉ phản ánh trong một thời điểm nhất định. Không phải dữ liệu thời gian thực. Nếu có sự kiện quan trọng xảy ra sau khi lập báo cáo, thông tin này có thể không đầy đủ.

2. Chỉ tin vào mức độ kiểm toán

Bảng cân đối có thể đã qua kiểm toán (Audit) hoặc chưa. Một số công ty có thể điều chỉnh số liệu để thể hiện hình ảnh tốt hơn. Cần kiểm tra xem báo cáo đã được kiểm toán bởi kiểm toán viên độc lập hay chưa.

3. Tác động của kinh tế vĩ mô

Lạm phát, lãi suất và giá trị tiền tệ có thể ảnh hưởng đến so sánh dữ liệu qua các năm. Cần xem xét bối cảnh kinh tế của thời điểm đó.

4. Phải xem kèm các báo cáo khác

Chỉ xem bảng cân đối kế toán là chưa đủ. Cần phối hợp với:

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (để biết lợi nhuận đến từ đâu)
Báo cáo dòng tiền (để biết công ty có tiền mặt thực sự hay không)
Thuyết minh báo cáo tài chính (để hiểu rõ hơn về thị trường)

Tóm lại: Tại sao bảng cân đối kế toán lại quan trọng đối với nhà đầu tư

Bảng cân đối kế toán không chỉ là tài liệu nhàm chán dành cho kế toán. Nó là bản đồ chỉ ra cho bạn biết công ty có gì, nợ gì và giá trị ròng là bao nhiêu. Nhà đầu tư chăm chỉ nghiên cứu sẽ có nhiều thông tin hơn, đưa ra quyết định đầu tư tốt hơn.

Bao gồm cả việc hiểu sg&a là một phần của chi phí cần theo dõi, giúp bạn đánh giá hiệu quả quản lý chi phí của công ty.

Đầu tư thông minh là dựa trên dữ liệu chính xác và đầy đủ. Bảng cân đối kế toán là điểm khởi đầu tốt, nhưng cần đi sâu hơn nữa để hiểu rõ hơn.

Xem bản gốc