Ngoại Hối Là Gì? Hướng Dẫn Toàn Diện Về Thị Trường Forex Cho Người Mới Bắt Đầu

Hiểu Rõ Khái Niệm Ngoại Hối Và Thị Trường Forex

Trong những năm gần đây, ngành giao dịch ngoại hối đã phát triển vượt bậc tại Việt Nam, thu hút sự quan tâm của hàng chục nghìn nhà đầu tư. Tuy nhiên, nhiều người còn nhầm lẫn về khái niệm này do thiếu thông tin chính xác và đáng tin cậy.

Ngoại Hối Là Gì?

Theo định nghĩa từ Wikipedia, ngoại hối có thể mang nhiều ý nghĩa tùy theo ngữ cảnh sử dụng:

Các hình thức ngoại hối bao gồm:

• Ngoại tệ như USD, EUR, AUD
• Công cụ thanh toán quốc tế: thẻ ngân hàng, hối phiếu, séc chuyển tiền
• Chứng chỉ quốc tế: trái phiếu chính phủ, cổ phiếu công ty quốc tế
• Tiền mã hóa phi tập trung: Bitcoin, Ethereum
• Vàng và các kim loại quý
• Tiền nội địa khi dùng trong giao dịch quốc tế

Trong bối cảnh giao dịch tài chính, thị trường ngoại hối (Forex, FX) được hiểu là một hệ thống giao dịch tiền tệ phi tập trung nơi các nhà tham gia có thể mua, bán và trao đổi các loại tiền tệ khác nhau nhằm các mục đích như xuất nhập khẩu, phòng hộ rủi ro hay kiếm lợi nhuận.

Giao Dịch Ngoại Hối Có Ý Nghĩa Gì?

Giao dịch ngoại hối là hoạt động mua bán và trao đổi các cặp tiền tệ. Mục đích của mỗi nhóm tham gia thị trường có khác nhau:

• Ngân hàng trung ương tham gia để quản lý nguồn ngoại tệ và hỗ trợ nền kinh tế quốc gia
• Nhà đầu tư cá nhân chủ yếu tham gia để tận dụng biến động tỷ giá tiền tệ nhằm sinh lợi

Với khối lượng giao dịch trung bình hằng ngày đạt 5,3 nghìn tỷ USD, thị trường Forex vô cùng năng động và lớn gấp nhiều lần so với các thị trường khác như chứng khoán hay trái phiếu. Sự biến động liên tục của tỷ giá mở ra vô vàn cơ hội giao dịch cho các nhà đầu tư.

Các Tài Sản Giao Dịch Trên Thị Trường Forex

Tiền Tệ Được Giao Dịch Theo Cặp

Hàng hóa chính trên thị trường ngoại hối là tiền tệ, được giao dịch dưới dạng cặp. Ví dụ: EUR/USD - nơi EUR là tiền Euro của khối EU còn USD là đô la Mỹ.

Bởi vì tỷ giá hối đoái giữa hai loại tiền tệ này luôn biến động phụ thuộc vào nhiều yếu tố kinh tế và chính trị, điều này tạo ra cơ hội giao dịch liên tục cho bất kỳ ai muốn tham gia và kiếm lời.

Các Khái Niệm Cơ Bản Về Tỷ Giá

Base Currency (Đồng Yết Giá): Là tiền tệ đứng bên trái cặp tỉ giá, thể hiện giá của nó so với tiền tệ kia. Ví dụ, nếu EUR/USD là 1.1500, điều này có nghĩa 1 EUR tương đương 1.1500 USD.

Quote Currency (Đồng Định Giá): Là tiền tệ đứng bên phải cặp tỉ giá, còn được gọi là counter currency hoặc pip currency.

Các Cặp Tiền Tệ Chính Trên Thị Trường

Mặc dù hơn 30 loại tiền tệ lớn được giao dịch trên thị trường Forex, chỉ có một số cặp tiền tệ chiếm đến 85% giá trị thị trường với mức thanh khoản rất cao. Các cặp này được gọi là cặp tiền tệ chính:

EUR/USD, USD/JPY, GBP/USD, AUD/USD, USD/CHF, NZD/USD, USD/CAD

Các tiền tệ tạo nên những cặp này bao gồm:

• USD (Hoa Kỳ) - Đô la Mỹ
• EUR (Liên Minh Châu Âu) - Euro
• JPY (Nhật Bản) - Yen
• GBP (Vương Quốc Anh) - Bảng Anh
• CHF (Thụy Sỹ) - Franc
• CAD (Canada) - Đô la Canada
• AUD (Úc) - Đô la Úc
• NZD (New Zealand) - Dollar New Zealand

Những Tài Sản Khác Ngoài Forex

Các sàn giao dịch ngoại hối uy tín cung cấp đa dạng loại tài sản giao dịch bên cạnh Forex, bao gồm Chỉ số Chứng Khoán, Hàng Hóa, Vàng, và Tiền Ảo, tạo cơ hội đầu tư đa dạng cho nhà đầu tư.

Cách Thức Hoạt Động Của Đầu Tư Ngoại Hối

Nguyên Tắc Cơ Bản

Đầu tư ngoại hối về bản chất là giao dịch một cặp tiền tệ để kiếm lợi nhuận từ chênh lệch tỷ giá.

Giả sử bạn dự đoán cặp EUR/USD sẽ tăng giá trong tương lai. Bạn sẽ:

1. Đặt lệnh mua cặp EUR/USD ở mức giá hiện tại
2. Chờ đợi tỷ giá tăng lên
3. Bán ra với giá cao hơn để kiếm lợi nhuận

Lưu ý quan trọng: Bạn có thể mua hoặc bán cặp tiền tệ (thị trường hai chiều). Nếu dự đoán ngược lại, bạn có thể thực hiện lệnh bán khống: bán trước rồi mua sau.

Ví Dụ Giao Dịch Thực Tế

Bạn sử dụng 11,500 USD để mua 10,000 Euro ở tỷ giá EUR/USD = 1.1500

Hai tuần sau, bạn bán 10,000 Euro ở tỷ giá 1.2500, thu về 12,500 USD

Kết quả: Lợi nhuận 净= 1,000 USD

Tuy nhiên, trên thị trường Forex tồn tại công cụ đòn bẩy rất quan trọng. Với đòn bẩy lên đến 200 lần, bạn chỉ cần ký quỹ khoảng 60 USD để thực hiện giao dịch này thay vì 11,500 USD.

Bảng Tóm Tắt Giao Dịch

Ưu Điểm Nổi Bật Của Giao Dịch Ngoại Hối

Chi Phí Giao Dịch Cực Kỳ Thấp

Thị trường ngoại hối loại bỏ hầu hết chi phí trung gian như phí quản lý tài sản, phí môi giới, thuế thu nhập. Các nhà môi giới chỉ kiếm lợi nhuận từ spread (chênh lệch giữa giá mua và giá bán), đây là khoản phí rất nhỏ.

Hoạt Động 24/7 Toàn Cầu

Thị trường Forex hoạt động xuyên suốt khắp nơi trên thế giới, mở cửa từ thứ hai đến chủ nhật. Điều này phù hợp với những người muốn giao dịch như một kênh đầu tư thêm, vì họ có thể tự chủ thời gian: sáng, trưa, tối hay cả khi đi ngủ.

Thị Trường Không Thể Bị Thao Túng

Do quy mô khổng lồ với số lượng lớn nhà tham gia từ khắp nơi, không một cơ quan, tổ chức hay thậm chí ngân hàng trung ương nào có thể kiểm soát hay lũng đoạn thị trường này.

Sức Mạnh Của Đòn Bẩy

Bạn có thể ký quỹ một khoản tiền nhỏ nhưng vẫn tham gia giao dịch những khối tiền tệ lớn hơn gấp nhiều lần, từ đó kiếm được lợi nhuận lớn gấp cả trăm lần số tiền ký quỹ ban đầu. Tuy nhiên, đòn bẩy là con dao hai lưỡi nên cần sử dụng cẩn thận.

Rào Cản Tham Gia Thấp

Bạn có thể bắt đầu với vài trăm nghìn đồng tiền ký quỹ, điều mà các thị trường khác như chứng khoán, hàng hóa hay bất động sản không thể cung cấp.

Hướng Dẫn 8 Bước Để Bắt Đầu Giao Dịch Forex

Bước 1: Nắm Vững 8 Khái Niệm Cơ Bản

Trước tiên, bạn cần hiểu các thuật ngữ được sử dụng trong giao dịch:

Long (Mua): Khi bạn mua một loại tiền tệ với dự tính sẽ bán nó ở mức giá cao hơn. Lợi nhuận tăng khi thị trường lên giá.

Short (Bán): Khi bạn bán khống một loại tiền tệ với dự tính nó sẽ giảm giá. Lợi nhuận tăng khi thị trường giảm giá.

Leverage (Đòn Bẩy): Giao dịch với khối lượng tiền lớn hơn vốn bạn có. Đòn bẩy được biểu thị dưới dạng tỷ lệ như 50:1, 100:1, hay 500:1. Ví dụ, với 1,000 USD và đòn bẩy 500:1, bạn có thể giao dịch 500,000 USD.

Margin (Tiền Ký Quỹ): Số tiền bạn cần ký quỹ với sàn giao dịch để mở và duy trì một giao dịch. Sàn sẽ tự động lấy từ tài khoản bạn.

Pip (Điểm Thập Phân): Thay đổi nhỏ nhất trong tỷ giá của một cặp tiền tệ, thường tính đến phần mười nghìn. Ví dụ, nếu EUR/USD thay đổi từ 1.2000 lên 1.2005, thay đổi này là 5 pip.

Spread (Giá Chênh Lệch): Sự chênh lệch giữa giá mua (bid) và giá bán (offer), tính bằng pip. Đây là cách sàn giao dịch kiếm lợi nhuận.

Lot (Lô): Kích thước giao dịch được đo bằng đơn vị tiền tệ. Bạn có thể giao dịch: nano (100 đơn vị), micro (1,000 đơn vị), mini (10,000 đơn vị), hoặc lô chuẩn (100,000 đơn vị).

Point Value (Giá Trị Điểm): Giá trị đô la của mỗi điểm chuyển động trong tỷ giá.

Bước 2: Tìm Hiểu Các Loại Thị Trường Forex

Spot Forex Market (Thị Trường Hối Đoái Giao Ngay): Giao dịch theo giá thỏa thuận và thanh toán ngay hoặc trong 2 ngày làm việc. Đây là thị trường chủ yếu của các ngân hàng và cơ quan tài chính. Tại Việt Nam, loại thị trường này bị hạn chế.

Forex CFD (Hợp Đồng Chênh Lệch): Hợp đồng giữa hai bên thỏa thuận về chênh lệch giá của một tài sản mà không cần sở hữu tài sản thực. CFD cho phép đầu cơ dễ dàng trên nhiều thị trường khác nhau. Tại Việt Nam, 99% các sàn Forex hoạt động theo hình thức này.

Currency Futures (Hợp Đồng Tương Lai Tiền Tệ): Hợp đồng để trao đổi một loại tiền này sang loại tiền khác vào ngày cụ thể trong tương lai với mức giá đã ấn định trước. Loại này không phổ biến tại Việt Nam.

Currency Options (Quyền Chọn FX): Công cụ cho phép dự đoán giá của một tài sản sẽ tăng hay giảm so với mức giá cố định tại thời điểm kết thúc. Loại này cũng không phổ biến tại Việt Nam.

Currency ETFs (Quỹ Giao Dịch Trao Đổi): Quỹ theo dõi giá trị tương đối của một loại tiền so với đô la Mỹ hoặc giỏ tiền tệ. Loại này không phổ biến tại Việt Nam.

Kết Luận: Tại Việt Nam, bạn có thể giao dịch Forex thông qua CFD trên các sàn uy tín, được cấp phép bởi các cơ quan quản lý quốc tế.

Bước 3: Lựa Chọn Sàn Forex Uy Tín

Sàn forex phù hợp được đánh giá trên nhiều tiêu chí:

• Độ uy tín: Phải được cấp phép từ các cơ quan quản lý quốc tế
• Phí giao dịch thấp và hoa hồng cạnh tranh
• Sản phẩm giao dịch phong phú
• Nền tảng giao dịch dễ sử dụng và ổn định

Bước 4: Mở Tài Khoản Forex

Để mở tài khoản, bạn cần cung cấp:

• CMND/Hộ chiếu 2 mặt
• Email và số điện thoại
• Thông tin tài khoản ngân hàng

Sàn giao dịch sẽ tiến hành xác minh danh tính thông qua quy trình KYC.

Bước 5: Chọn Cặp Tiền Tệ Để Giao Dịch

Sau khi mở tài khoản, bạn cần phân tích và lựa chọn cặp tiền tệ phù hợp. Xem xét các yếu tố:

Tình Hình Kinh Tế: Nếu bạn tin kinh tế Hoa Kỳ sẽ yếu đi, điều này sẽ tác động xấu đến đô la Mỹ. Bạn có thể bán USD để đổi lấy tiền tệ của quốc gia có nền kinh tế mạnh hơn.

Vị Thế Thương Mại: Nếu một quốc gia có nhu cầu xuất khẩu cao, họ sẽ kiếm được nhiều ngoại tệ, thúc đẩy nền kinh tế phát triển và làm tăng giá trị tiền tệ.

Tình Hình Chính Trị: Các sự kiện chính trị như bầu cử cũng ảnh hưởng đến thị trường. Nếu người đắc cử ủng hộ chính sách thắt chặt tiền tệ với lãi suất cao, tiền tệ có thể tăng giá.

Bước 6: Xác Định Số Tiền Ký Quỹ

Tùy theo chính sách của sàn giao dịch, bạn có thể giao dịch với số tiền ký quỹ nhỏ. Ví dụ, nếu muốn giao dịch 100,000 USD với yêu cầu ký quỹ 1%, bạn chỉ cần chuẩn bị 1,000 USD.

Quy Tắc Quản Lý Rủi Ro: Bạn chỉ nên đầu tư 2% số tiền ký quỹ vào một cặp tỷ giá cụ thể để tránh rủi ro quá lớn.

Bước 7: Quyết Định Mua Hay Bán

MUA một cặp tỷ giá nếu bạn tin đồng yết giá sẽ mạnh hơn đồng định giá:

• Lợi nhuận tăng theo mỗi biến động tăng của tỷ giá
• Sẽ bị lỗ nếu tỷ giá giảm từ lúc đặt lệnh

BÁN một cặp tỷ giá nếu bạn tin đồng yết giá sẽ yếu hơn đồng định giá:

• Lợi nhuận tăng theo mỗi biến động giảm của tỷ giá
• Sẽ bị lỗ nếu tỷ giá tăng từ lúc đặt lệnh

Bước 8: Sử Dụng Các Lệnh Quản Lý Rủi Ro

Lệnh là hướng dẫn giao dịch tự động thực hiện khi giá đạt mức được xác định từ trước. Có hai loại lệnh chính:

Lệnh Dừng Lỗ (Stop Loss): Đóng giao dịch ở mức giá thấp hơn mức hiện tại để giới hạn tổn thất. Đây là công cụ thiết yếu trong quản lý rủi ro trên thị trường biến động.

Lệnh Giới Hạn (Take Profit): Đóng giao dịch ở mức giá cao hơn mức hiện tại để khóa giá mục tiêu.

Ví Dụ Thực Tế: Cặp EUR/USD hiện tại là 1.11128 và bạn dự đoán sẽ tăng lên 1.2000 rồi giảm. Bạn sẽ đặt lệnh giới hạn bán ở 1.2000. Khi giá đạt 1.2000, lệnh bán sẽ tự động thực hiện và mang lại lợi nhuận.

Bước 9: Giám Sát Lợi Nhuận Và Thua Lỗ

Điều quan trọng là không cảm tính quá mức. Thị trường ngoại hối có tính biến động cao, giá luôn lên xuống. Bạn cần:

• Tiếp tục nghiên cứu và học hỏi
• Bám sát chiến lược giao dịch của mình
• Kiên nhẫn chờ đợi để thấy được kết quả lợi nhuận

Những Yếu Tố Tác Động Đến Thị Trường Ngoại Hối

Ngân Hàng Trung Ương

Nguồn cung tiền tệ được kiểm soát bởi ngân hàng trung ương, những nơi đưa ra chính sách có ảnh hưởng lớn đến giá tiền tệ. Ví dụ, chính sách nới lỏng định lượng (bơm tiền vào nền kinh tế) thường khiến giá tiền tệ giảm xuống.

Tin Tức Tài Chính

Các ngân hàng thương mại và nhà đầu tư thích đưa vốn vào các nền kinh tế có triển vọng mạnh. Nếu một khu vực có tin tức tích cực, điều này sẽ khuyến khích đầu tư và tăng nhu cầu tiền tệ khu vực đó, dẫn đến tăng giá tiền tệ (trừ khi có sự gia tăng song song về nguồn cung).

Tâm Lý Thị Trường

Tâm lý nhà giao dịch, thường gắn liền với tin tức, đóng vai trò quan trọng trong giá tiền tệ. Nếu các trader tin một loại tiền tệ sẽ đi theo hướng nào đó, họ sẽ giao dịch cho phù hợp và có thể thuyết phục những người khác, tác động đến cung cầu.

Quy Định Và Giám Sát Thị Trường Ngoại Hối

Thị trường ngoại hối có quy mô khổng lồ nhưng có ít quy định vì không có cơ quan quản lý duy nhất giám sát 24/7. Thay vào đó, trên thế giới có nhiều tổ chức giao dịch giám sát hoạt động ngoại hối trong nước để đảm bảo các nhà cung cấp tuân thủ tiêu chuẩn nhất định.

Quy Mô Giao Dịch Hằng Ngày

Khắp thế giới, hằng ngày có khoảng 5 nghìn tỷ đô la giá trị giao dịch ngoại hối, tương đương trung bình 220 tỷ đô la mỗi giờ. Thị trường này chủ yếu bao gồm các tổ chức, tập đoàn, chính phủ và các nhà đầu cơ tiền tệ.

Đầu cơ chiếm khoảng 90% khối lượng giao dịch, và phần lớn tập trung vào đô la Mỹ, Euro và Yen.

Những Đối Tượng Tham Gia Thị Trường Forex

Các nhóm tham gia chính bao gồm:

Chính Phủ Và Ngân Hàng Trung Ương: Quản lý nguồn ngoại tệ và hỗ trợ chính sách kinh tế.

Ngân Hàng Lớn: Tham gia để tạo thanh khoản và quản lý rủi ro ngoại hối.

Nhà Môi Giới Ngoại Hối: Cung cấp nền tảng và công cụ giao dịch cho các nhà đầu tư.

Nhà Đầu Tư Lẻ: Chiếm gần ⅓ khối lượng giao dịch ngoại hối hằng ngày. Với quy mô thị trường 5 nghìn tỷ USD mỗi ngày, điều này có nghĩa khoảng 1,7 nghìn tỷ USD được các nhà đầu tư lẻ giao dịch thông qua các nhà môi giới.

Kết Luận

Thị trường ngoại hối là thị trường đầu tư tài chính quy mô lớn nhất trên toàn cầu. Với tính minh bạch, chi phí gia nhập thấp, và cơ hội giao dịch liên tục, Forex là kênh đầu tư hiệu quả cho các nhà đầu tư trên khắp thế giới. Kiến thức về ngoại hối là gì, cách hoạt động của chứng khoán ngoại hối, và chiến lược giao dịch thích hợp sẽ giúp bạn bắt đầu hành trình đầu tư này một cách tự tin và an toàn.