Фіксовані (витрати) та змінні витрати: ваш бізнес має знати, як їх розрізняти

2025-12-24 19:36:18

ในโลกธุรกิจ การแยกแยะระหว่าง ฟิกคอส (ต้นทุนคงที่) กับต้นทุนผันแปรเหมือนกับการรู้จักกลไกของเครื่องยนต์ - ไม่รู้ก็ยังขับได้ แต่รู้แล้วสามารถขับได้ลื่นกว่ามาก เพราะมันส่งผลโดยตรงต่อการตัดสินใจราคาขาย การวางแผนผลิต และการประมาณกำไร

ฟิกคอส (Fixed Cost) คือ “ค่าใช้จ่ายที่ติดตัวธุรกิจ”

ต้นทุนคงที่หรือฟิกคอส ไม่ใช่เพียงตัวเลขในบัญชี แต่เป็นภาระผูกพันที่บริษัทต้องจ่ายไม่ว่าธุรกิจจะขายได้เท่าไหร่ก็ตาม ไม่ว่าปีนี้ยอดขายโตหรือตกลง ไม่ว่าคุณปิดเครื่องจักรหรือเปิด ค่าใช้จ่ายพวกนี้ยังคงหมุนอยู่

ลักษณะเด่นของฟิกคอส

ไม่เปลี่ยนแปลงตามปริมาณการผลิต - ปล่อยให้สายการผลิตหยุดนิ่ง หรือทำงานแบบเต็มกำลัง ค่าใช้จ่ายยังเท่าเดิม
เป็นตัวกำหนดจุดคุ้มทุน - ยิ่งฟิกคอสสูง คุณต้องขายยิ่งเยอะเพื่อไม่ขาดทุน
มีความสำคัญในการกำหนดราคา - ถ้าลืมนำฟิกคอสรวมในการคิดราคา สุดท้ายอาจขายแถมโดยไม่รู้ตัว

ตัวอย่าง ฟิกคอส ที่ธุรกิจต้องเผชิญ

ค่าเช่าสำนักงานและโรงงาน - เช่าสถานที่ 100,000 บาทต่อเดือน ไม่ว่าคุณจะผลิตสินค้า 100 ชิ้นหรือ 10,000 ชิ้นก็ยังต้องจ่ายเต็มจำนวน

เงินเดือนพนักงานประจำ - ทีมงาน 10 คน ได้เงินเดือน 200,000 บาทต่อเดือน บังคับต้องจ่ายตั้งแต่วันแรก ไม่สามารถตัดเฉพาะวันที่ไม่ทำงาน

ค่าประกันสินค้าและสินทรัพย์ - ประกันโรงงาน ประกันสินค้า ประกันความรับผิด ทั้งหมดจ่ายประจำปี ตั้งแต่ปีแรกที่เปิดธุรกิจ

ค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์และเครื่องจักร - ซื้อเครื่องจักร 5 ล้านบาท ปรับปรุงอาคาร 3 ล้านบาท เคลื่อนไหวในบัญชีทุกปี ไม่ว่าจะใช้หรือไม่

ดอกเบี้ยเงินกู้ - กู้บัตรเครดิตจากธนาคาร 2 ล้านบาทเพื่อขยายธุรกิจ ต้องจ่ายดอกเบี้ยประจำเดือน ถึงแม้เดือนนั้นไม่มีรายได้ก็ตาม

ต้นทุนผันแปร (Variable Cost): “ค่าใช้จ่ายตามจังหวะ”

ต่างจากฟิกคอส ต้นทุนผันแปร เพิ่มขึ้นเมื่อคุณขายมากขึ้น ลดลงเมื่อคุณขายน้อยลง มันเป็นตัวจริงที่สัดส่วนกับการดำเนินการ

ลักษณะเด่นของต้นทุนผันแปร

มีความยืดหยุ่น - ต้องการมากเพิ่มเติม ต้องการน้อยลดเบา
สัดส่วนตรงกับปริมาณการผลิต - ผลิต 2 เท่า ต้นทุนผันแปรเพิ่มประมาณ 2 เท่า
ง่ายต่อการควบคุม - ถ้าต้องการประหยัด คุณสามารถปรับลดได้ในระยะสั้น

ตัวอย่าง ต้นทุนผันแปร ที่ต่อตัวการผลิต

วัตถุดิบและส่วนประกอบ - ถ้าผลิต iPhone เลียนแบบ 1,000 ตัว ต้องใช้แบตเตอรี่ 1,000 ก้อน แต่ถ้าผลิต 2,000 ตัว ต้องใช้ 2,000 ก้อน ต้นทุนจึงเพิ่มตามสัดส่วน

ค่าจ้างแรงงานตรง - คนงานที่รับจ้างรายชั่วโมงเพื่อประกอบสินค้า วันไหนมีงานเยอะ จ่ายเยอะ วันไหนน้อย ค่าจ้างน้อย

ค่าพลังงานไฟฟ้าและน้ำ - เปิดเครื่องจักรเต็มที่ใช้ไฟเยอะ เปิดแค่บ้านใช้ไฟน้อย คนที่ผลิตสินค้าเยอะต้องจ่ายค่าไฟสูง คนที่ผลิตน้อยจ่ายต่ำ

วัสดุบรรจุภัณฑ์ - บรรจุ 1 ล้านช่อก้วย ต้องใช้กล่องกระดาษ 1 ล้านกล่อง บรรจุครึ่งล้านช่อก้วย ใช้ครึ่งล้านกล่อง

ค่าขนส่งและจัดส่ง - ส่ง 100 กล่องให้ลูกค้าในสระบุรี ค่าขนส่ง 1,000 บาท แต่ส่ง 1,000 กล่องอาจสูงถึง 10,000 บาท

ค่าคอมมิชชันการขาย - พนักงานขายได้ 10% จากยอดขาย ถ้าเดือนนี้ขาย 1 ล้านบาท ได้โบนัส 100,000 บาท เดือนหน้าขาย 500,000 บาท ได้เพียง 50,000 บาท

เทียบเคียงฟิกคอสและต้นทุนผันแปร: ภาพชัดเจนกว่า

ฟิกคอส (Fixed Cost) - “ค่าใช้จ่ายที่ไม่หนีได้”

ฟิกคอสเป็นค่าใช้จ่ายคงที่ในการดำเนินงาน โดยไม่ขึ้นอยู่กับว่าบริษัทขายได้มากหรือน้อย ตัวอย่างเช่น ค่าเช่าอาคารสำนักงาน เงินเดือนฝ่ายจัดการ ค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์ ทั้งหมดนี้เป็นต้นทุนที่บังคับต้องจ่ายทุกเดือน ทุกปี ความเสถียรของฟิกคอสนี้เองทำให้บริษัทสามารถวางแผนการเงินและพยากรณ์รายได้ได้อย่างมั่นใจ

ต้นทุนผันแปร - “ค่าใช้จ่ายที่เต้นไปตามจังหวะ”

ต้นทุนผันแปรเปลี่ยนแปลงโดยตรงกับปริมาณการขายหรือการผลิต ตัวอย่างเช่น วัตถุดิบ แรงงานตรง ค่าบรรจุภัณฑ์ ค่าขนส่ง ทั้งหมดเหล่านี้จะเพิ่มขึ้นเมื่อปริมาณการผลิตมากขึ้น และลดลงเมื่อการผลิตน้อยลง ความยืดหยุ่นของต้นทุนผันแปรนี้จึงให้อิสระให้บริษัทสามารถปรับการดำเนินงานได้ตามความต้องการของตลาด

ตารางเปรียบเทียบอย่างชัดเจน

ลักษณะ	ฟิกคอส (Fixed Cost)	ต้นทุนผันแปร (Variable Cost)
การเปลี่ยนแปลง	ไม่เปลี่ยนแปลง	เปลี่ยนแปลงตามปริมาณผลิต
ผลต่อการตัดสินใจ	มีผลต่อจุดคุ้มทุน	มีผลต่อต้นทุนต่อหน่วยผลิตภัณฑ์
ความยืดหยุ่น	ไม่มีความยืดหยุ่น	มีความยืดหยุ่นสูง
ตัวอย่าง	เช่า เงินเดือน ดอกเบี้ย	วัตถุดิบ แรงงาน ค่าขนส่ง

การวิเคราะห์ต้นทุนรวม: ใช้ฟิกคอสและตัวแปรเพื่อตัดสินใจที่ดี

การเข้าใจความแตกต่างระหว่างฟิกคอสและต้นทุนผันแปรไม่ใช่เพียงแค่ความรู้ทฤษฎี แต่เป็นเครื่องมือปฏิบัติสำหรับการตัดสินใจ

1. การกำหนดราคาที่สมเหตุสมผล

ถ้าคุณรู้ว่าฟิกคอสของคุณเท่าไหร่ และต้นทุนผันแปรต่อหน่วยเท่าไหร่ คุณสามารถคำนวณ “ราคาขายต่ำสุด” ที่คุณต้องตั้งไว้เพื่อไม่ขาดทุน

ตัวอย่าง: ร้านกาแฟของคุณมีฟิกคอสเดือนละ 100,000 บาท (เช่า เงินเดือน) และต้นทุนผันแปรต่อแก้วกาแฟ 30 บาท (กาแฟ น้ำตาล นม) ถ้าคุณขายได้ 5,000 แก้วต่อเดือน คุณต้องตั้งราคาอย่างน้อย 50 บาทต่อแก้วจึงจะคุ้มทุน (100,000 ÷ 5,000 + 30 = 50)

2. การวางแผนการลงทุน

เมื่อต้องตัดสินใจซื้อเครื่องจักรใหม่ที่มีค่า 500,000 บาท คุณต้องถามตัวเอง: เครื่องจักรนี้จะลดต้นทุนผันแปรได้เท่าไหร่? ต้องใช้เวลากี่ปีจึงจะคืนทุน?

เครื่องจักรใหม่ = ฟิกคอสเพิ่มขึ้น (ค่าเสื่อมราคา) แต่อาจลดต้นทุนผันแปร (แรงงานน้อยลง) ถ้าต้นทุนผันแปรลดได้มากกว่าฟิกคอสที่เพิ่มขึ้น ก็ควรลงทุน

3. การประเมินผลกระทบของตลาด

ถ้ายอดขายตกลง 30% คุณจะได้รับผลกระทบแค่ไหน?

ต้นทุนผันแปรจะลดลง 30%
แต่ฟิกคอสยังคงเท่าเดิม

ซึ่งหมายความว่าคุณต้องขายให้เยอะพอเพื่อครอบคลุมฟิกคอส

คำสรุป

ฟิกคอส (ต้นทุนคงที่) และ ต้นทุนผันแปร ไม่ใช่เพียงรายการตรวจสอบสำหรับบัญชี แต่เป็นเลนส์ที่ช่วยให้คุณเข้าใจธุรกิจของคุณได้ลึกซึ้งกว่า

เมื่อคุณรู้ว่าค่าใช้จ่ายไหนคงที่ และค่าใช้จ่ายไหนผันแปร คุณจึงสามารถ:

ตั้งราคาที่เหมาะสมและมีกำไร
วางแผนการผลิตและการลงทุนอย่างฉลาด
รับมือกับการเปลี่ยนแปลงตลาดได้อย่างสมควร
ติดตามสถานะการเงินอย่างชัดเจน

ธุรกิจที่เข้าใจต้นทุน คือธุรกิจที่มีโอกาสสำเร็จมากกว่า

Переглянути оригінал

Ця сторінка може містити контент третіх осіб, який надається виключно в інформаційних цілях (не в якості запевнень/гарантій) і не повинен розглядатися як схвалення його поглядів компанією Gate, а також як фінансова або професійна консультація. Див. Застереження для отримання детальної інформації.