Token hóa của BlackRock: Một âm mưu tích cực trị giá 68 nghìn tỷ USD

Nguồn: The Token Dispatch

Tác giả: Thejaswini M

Tiêu đề ban đầu: Phi tập trung, Nhưng Hãy Làm Nó BlackRock

Dịch và tổng hợp: BitpushNews

Trong mỗi cuộc cách mạng đều có một khoảnh khắc như thế này: bạn nhận ra rằng những người nổi loạn đã chiến thắng.

Không phải vì họ lật đổ hệ thống cũ, mà vì chính họ đã trở thành hệ thống mới.

Nhìn Larry Fink nói chuyện về token hóa với nhiệt huyết như các nhà sáng lập ICO năm 2017, cảm giác thật kỳ quặc. Chính ông này từng gọi Bitcoin là “chỉ số rửa tiền” vào năm 2017.

Giờ đây, ông ấy lại xuất hiện trên CNBC để nói rằng, tiền mã hóa đóng vai trò “rất quan trọng” trong danh mục đa dạng hóa đầu tư, và rằng “tất cả tài sản tài chính sẽ được token hóa.”

Điều gì đã thay đổi vậy?

Tôi không nghĩ Fink đã trải qua một “giờ phút Damascus”, đột nhiên nhận ra whitepaper của Satoshi Nakamoto.

Tôi nghĩ ông ấy đã nhận ra một điều thực tế hơn: Nếu không thể đánh bại họ, thì hãy hợp nhất với họ.

Và để hợp nhất, cần làm đến mức người ta sẽ quên rằng đã từng có một lựa chọn khác sau mười năm.

Đây chính là cốt lõi thực sự của kế hoạch token hóa của BlackRock. Từ góc độ chống lại viễn tưởng, điều này thật “cao minh”.

Thôi thì, hãy để tôi phân tích rõ hơn, vì BlackRock rất giỏi làm cho chuyện này trở nên phức tạp và đầy tầm nhìn, trong khi thực tế lại khá đơn giản.

BlackRock quản lý khoảng 13.5 nghìn tỷ USD tài sản. Họ đã nhận diện được rằng đến năm 2040, toàn cầu cần khoảng 68 nghìn tỷ USD đầu tư vào hạ tầng — các mạng lưới điện mới, trung tâm dữ liệu, cầu, cảng, cùng tất cả những thứ nhàm chán nhưng cực kỳ quan trọng để duy trì cuộc sống hiện đại. Chính phủ không còn tiền. Ngân hàng cũng bị hạn chế. Vậy tiền sẽ đến từ đâu?

Tiền tiết kiệm của người bình thường, tiền của bạn, tiền của tôi. Khoảng 25 nghìn tỷ USD nằm trong tài khoản ngân hàng và quỹ thị trường tiền tệ của Mỹ, hầu như không sinh lời gì.

Vấn đề là, không ai muốn khóa tiền tiết kiệm của mình vào các dự án hạ tầng không thanh khoản trong 30 năm. Bạn cần sử dụng tiền của mình. Có thể không hôm nay, không ngày mai, nhưng bạn cần biết rằng khi cần, bạn có thể lấy ra. Đó chính là lý do ban đầu tiền của bạn nằm trong tài khoản ngân hàng.

Giải pháp của BlackRock? Token hóa. Họ dự định đưa các tài sản hạ tầng này lên blockchain, phân chia thành các mảnh nhỏ, và cho phép chúng giao dịch 24/7. Đột nhiên, dự án cầu 30 năm trở nên bớt đáng sợ hơn, vì bạn có thể bán token của mình bất cứ lúc nào. Nó trở nên thanh khoản hơn.

Nhưng… thật sự như vậy sao?

Đây là lúc tôi bắt đầu suy nghĩ triết lý của mình. Thanh khoản thực sự là gì?

Nếu tôi sở hữu một căn nhà, đó là tài sản không thanh khoản. Tôi không thể biến nó thành tiền mặt ngay lập tức. Nhưng nếu tôi sở hữu một phần trong quỹ đầu tư bất động sản (REIT) sở hữu căn nhà đó, thì nó là thanh khoản, tôi có thể bán phần đó ngay lập tức. Căn nhà vẫn còn đó. Nó vẫn là căn nhà. Nhưng vì các công cụ tài chính đại diện cho nó trở nên thanh khoản, nên ta có thể dễ dàng giao dịch.

Token hóa làm điều tương tự, chỉ là mức độ sâu hơn. BlackRock muốn lấy một trung tâm dữ liệu (không thanh khoản) rồi tạo ra token có thể giao dịch đại diện cho quyền sở hữu trung tâm đó (thanh khoản). Bạn có thể giao dịch các token này 24/7 trên blockchain. Vấn đề đã được giải quyết, đúng không?

Chưa hẳn vậy. Vì bản thân tài sản vẫn còn không thanh khoản.

Trung tâm dữ liệu đó vẫn cần 20 năm để sinh lợi. Cây cầu đó vẫn cần 30 năm để hoàn vốn. Token hóa chỉ là phân tán tính không thanh khoản này cho nhiều người, mỗi người vì có thể bán cho người khác mà nghĩ rằng mình có tính thanh khoản.

Điều này không phải là xấu. Thị trường tài chính luôn làm như vậy. Nhưng hãy thành thật mà nhìn nhận thực tế đang diễn ra. BlackRock không giải quyết vấn đề thanh khoản. Họ giải quyết vấn đề nhận thức. Họ khiến các tài sản không thanh khoản cảm thấy như có tính thanh khoản, điều này còn đáng sợ hơn cả việc làm cho chúng thực sự thanh khoản, vì điều đó có nghĩa là mọi người sẽ tự nguyện đổ tiền vào các khoản đầu tư này.

Tôi có thể rõ ràng thấy “phi tập trung hóa trung tâm”.

BlackRock thậm chí còn không che giấu điều đó. Họ rõ ràng đang xây dựng hạ tầng token hóa độc quyền. Không dùng Ethereum (quá phi tập trung, không thể kiểm soát). Không dùng blockchain công cộng để xử lý các phần quan trọng (dù có thể dùng để tiện lợi, như dùng quỹ BUIDL của họ để tiếp cận thanh khoản DeFi). Họ đang hợp tác với Goldman Sachs và ngân hàng Manhattan của New York để xây dựng blockchain riêng tư, có phép.

Hãy để tôi nhắc lại: Blockchain riêng tư. Có phép.

Bạn có biết đó là gì không? Đó là một cơ sở dữ liệu. Một cơ sở dữ liệu rất phức tạp, đắt đỏ, có ký số mã hóa, nhưng vẫn là một cơ sở dữ liệu do BlackRock kiểm soát.

Tôi thậm chí không tức giận về điều đó. Ngược lại, tôi còn ngưỡng mộ. Điều đó đòi hỏi sự can đảm thực sự để nhìn nhận một công nghệ nhằm tiêu diệt chính mình rồi nghĩ ra cách tận dụng nó để trở nên không thể thiếu. Giống như ngành đĩa hát đã phát minh ra Napster vậy.

Hãy cùng tôi tổng kết những gì BlackRock đang xây dựng, vì phạm vi của họ thực sự ấn tượng:

• Nền tảng: Họ đang tạo ra hạ tầng để token hóa tài sản. Không dùng blockchain của người khác, mà xây dựng hệ thống riêng, tích hợp với hệ thống quản lý rủi ro Aladdin của họ.
• Mức độ tuân thủ: “khuôn khổ token” của họ tích hợp KYC/AML trực tiếp vào hợp đồng thông minh. Giới hạn chuyển khoản, quyền sở hữu, hạn chế theo khu vực pháp lý, tất cả đều được thực thi bằng mã. Chính là mã của họ.
• Quản lý tài sản: Họ giữ các tài sản thực tế. Bạn sở hữu token đại diện cho các tài sản này, còn BlackRock sở hữu các trung tâm dữ liệu, cầu, bất động sản.
• Phân phối: Thông qua nền tảng ETF của họ, mối quan hệ với các tổ chức, và hợp tác với Securitize.
• Định giá: Vì họ kiểm soát việc phát hành và có thể truy cập dữ liệu (nhờ mua lại Preqin), nên họ thực sự kiểm soát được quá trình xác định giá của các tài sản token hóa.

Vậy… trong số này, điểm nào là phi tập trung? Blockchain? Rất tốt. Công nghệ thì phi tập trung, còn quyền lực thì hoàn toàn tập trung.

Có một chi tiết tôi thấy rất thú vị: Vanguard — các lãnh đạo của họ từng công khai nói rằng Bitcoin “không có giá trị nội tại” — giờ đây là cổ đông lớn nhất của MicroStrategy, một công ty chỉ tồn tại để giữ Bitcoin.

Làm thế nào? Qua quỹ ETF theo chỉ số. Vanguard bị yêu cầu mua tất cả các thành phần trong chỉ số, dù họ nghĩ đó là ý tưởng tồi.

Bây giờ, hãy tưởng tượng BlackRock thành công trong việc token hóa mọi thứ. ETF token hóa được đưa vào các chỉ số. Các quỹ ETF theo chỉ số chiếm khoảng 40% thị trường chứng khoán Mỹ, buộc phải mua chúng. Hàng nghìn tỷ đô vốn thụ động sẽ tự động chảy vào hệ sinh thái của BlackRock, dù có hợp lý hay không.

Đây mới là điểm sáng tạo thực sự. BlackRock không cố gắng thuyết phục mọi người rằng token hóa là tốt. Họ cố gắng khiến nó trở nên không thể tránh khỏi. Một khi nó đã vào các chỉ số, dòng vốn sẽ tự chảy vào.

Trò chơi 68 nghìn tỷ USD

Quay lại khoản thiếu hụt vốn hạ tầng — 68 nghìn tỷ USD. Một con số khổng lồ. Tiền đến từ đâu?

Thông điệp của BlackRock về cơ bản là: “Chúng tôi sẽ token hóa các tài sản hạ tầng này, phân chia quyền sở hữu thành các phần nhỏ để nhà đầu tư phổ thông có thể tiếp cận, từ đó dân chủ hóa các khoản đầu tư vốn chỉ dành cho thiểu số.”

Nghe có vẻ tuyệt vời. Nhưng hãy chú ý điều gì đang xảy ra: Tiền tiết kiệm của bạn (trong ngân hàng, có thể dùng khi cần) giờ đây đang tài trợ cho các dự án hạ tầng không thanh khoản (khoá trong nhiều thập kỷ). Token hóa tạo ra ảo tưởng về tính thanh khoản, để bạn yên tâm làm như vậy.

Vốn của bạn giờ đã trở nên không thanh khoản. Bạn chỉ cảm thấy như vậy vì có thể giao dịch token của mình.

Nhấn mạnh lại, điều này không nhất thiết là xấu. Hạ tầng cần vốn. Tiền tiết kiệm của bạn cần sinh lợi. Nhưng đừng giả vờ rằng đây chỉ là sáng tạo. Đây là cách tìm ra một phương thức xã hội chấp nhận được để chuyển đổi tiết kiệm bán lẻ từ các công cụ an toàn, thanh khoản thành các công cụ rủi ro, không thanh khoản. Token hóa chỉ là “bao bọc tâm lý” khiến điều này trở nên dễ chấp nhận hơn.

Vậy chuyện gì đang xảy ra?

Tôi suy nghĩ về điều này suốt đêm, và dưới đây là những ý chính liên tục xuất hiện trong đầu tôi:

BlackRock có một vấn đề: khoảng trống vốn hạ tầng khổng lồ, và nguồn vốn duy nhất khả thi là tiết kiệm của người dân, nhưng họ không muốn khóa tiền của mình trong 30 năm.

Họ có một giải pháp: token hóa tạo ra ảo tưởng về tính thanh khoản, giúp mọi người yên tâm gửi tiết kiệm vào các tài sản không thanh khoản.

Họ có một cơ hội: xây dựng hạ tầng độc quyền, kiểm soát toàn bộ hệ sinh thái — phát hành, tuân thủ, quản lý tài sản, phân phối, định giá — đồng thời dùng ngôn ngữ “dân chủ hóa” để làm cho nó nghe có vẻ như đang giúp đỡ bạn.

Nhưng điều này có thể thành công thật sự. Không phải vì đó là giải pháp tốt nhất, mà vì BlackRock quá lớn, đến mức họ có thể biến nó thành duy nhất. Một khi sản phẩm token hóa vào các chỉ số chính, dòng vốn sẽ tự chảy vào. Khi dòng vốn chảy vào, hệ sinh thái sẽ hình thành. Khi hệ sinh thái đã tồn tại, các phương án thay thế sẽ trở nên lỗi thời.

Tôi không nói rằng token hóa là xấu. Thậm chí tôi còn không chắc chắn điều đó. Sáng tạo tài chính thường tạo ra người thắng và người thua, và người thua thường là những người chỉ nhận ra chuyện gì đã xảy ra quá muộn.

Tuy nhiên, điều làm tôi bối rối là ngôn ngữ họ dùng: “dân chủ hóa”; “hoàn thành công việc bắt đầu từ 400 năm trước”; “đưa tài chính đến gần mọi người”.

BlackRock không mang tài chính đến gần mọi người.

Họ đang mang tiền của mọi người đến các dự án hạ tầng cần vốn.

Điều đó không giống nhau.

Với tôi, dân chủ thực sự là về quyền tự chủ. Đó là sự khác biệt giữa được mời tham gia bàn đàm phán và thực sự có tiếng nói tại bàn đó.

Khi tiền tiết kiệm hưu trí của bạn bị đưa vào một chỉ số mà bạn chưa từng chọn, thông qua token hóa hạ tầng, thì đó không phải là tham gia. Đó chỉ là một cách phức tạp hơn để bạn bị thông báo về cách xử lý tiền của mình.

Dân chủ cần khả năng nói “không”. Và hệ thống của BlackRock dựa trên giả định rằng bạn sẽ không nói “không”.

Có thể điều đó không sao. Có thể chúng ta thực sự cần một cách hiệu quả hơn để huy động vốn cho hạ tầng. Có thể token hóa là một sáng tạo thực sự. Có thể tôi chỉ đang hoài nghi vì đã chứng kiến các đổi mới tài chính liên tục khiến người sáng tạo hưởng lợi nhiều hơn người tham gia.

Nhưng khi công ty quản lý tài sản lớn nhất thế giới nói với tôi rằng họ sẽ dùng công nghệ tập trung, độc quyền của chính họ để “dân chủ hóa” tài chính… thì, bạn biết đấy, tôi không nghĩ đó là dân chủ.

Nó nghe giống thứ khác. Một thứ ấn tượng, có thể không tránh khỏi, thậm chí cần thiết.

Nhưng không phải là dân chủ.

Đây chính là tất cả về “phi tập trung hóa kiểu BlackRock”.

Hãy xem xét mọi thứ, đặc biệt là các chi tiết.